Click here for live broadcast of hearings on Ethiopia

Jun 20, 2013 10:00am

Ethiopia After Meles: The Future of Democracy and Human Rights, Subcommittee on Africa, Global Health, Global Human Rights, and International Organizations

2172 House Rayburn Office Building Washington, DC 20515

በ  ብርሃኑ ፈቃደ | ሪፖርተር ጋዜጣ

June 19, 2013

ከዚያም በላይ በዓለም ላይ ልዕለ ኃያልነቷ እየጨመረ በመምጣቱ ቻይናን ወዳጁ የማያደርግ አገርም ሆነ መንግሥት ፖለቲካዊና ኢኮኖሚያዊ ስሌቱ ላይ የስህተት መስመር እንዳሰመረ የሚቆጠርበት ጊዜ ይመስላል፡፡ የአፍሪካ ድሃ አገሮችን ብቻም ሳይሆን የአውሮፓ ሀብታም አገሮችም ጭምር ከገቡበበት ማጥ እንድታላቅቃቸው ቻይናን መማጸን የያዙበት የዓለም ታሪክ የቻይናን የበላይነት እያሳየ ነው፡፡

እንዲህ ያለው አቋሟ ግን እንደኢትዮጵያ ላሉት አገሮች ያስከተለው ጫና ጥቂት የሚባል እንዳልሆነ የሚናገሩ አሉ፡፡ ‹‹ገና ለገና ብድርና ዕርዳታ ይሰጡናልና  በአገራችን ውስጥ እንዳሻቸው ሲሆኑ ዝም ማለት ተገቢ አይደለም፤›› የሚሉና ሌሎችም ትችቶች ከሚቀርቡባቸው ተቋማት አንዱ በሙስና ወንጀል ተጠርጥረው ከፍተኛ ኃላፊዎቹ በእስር ላይ የሚገኙት የኢትዮጵያ ገቢዎችና ጉምሩክ ባለሥልጣን ነው፡፡

ባለፈው ሳምንት ከምሥራቅና ከምዕራብ አዲስ አበባ ቅርንጫፍ ግብር ከፋዮች ጋር ‹‹ግብዓት ለመሰብሰብ›› በማለት ባለሥልጣኑ በጠራው ስብሰባ ላይ ከተደመጡ በርካታ የግብር ከፋዩ ችግሮችና እሮሮዎች ውስጥ ያልተለመደና አዲስ ሆኖ የቀረበው ይኸው የቻይኖቹ አጭበርባሪነት ነበር፡፡ ቻይኖችን ብቻ ሳይሆን ቋንቋና ባህላቸውን እንደሚያውቅ፣ ለሰባት ዓመታትም በቻይና ትምህርቱን እንደተከታተለ የገለጸው ወጣት (ስሙን እንዳንገልጽ ጠይቋል)፣ ኢንቨስተር ተብለው ከሚመጡት ቻይኖች ውስጥ አብዛኞቹ አቅም ሳይኖራቸው፣ በአገራቸው መሥራትም ሆነ የሥራ ጫናውን መቋቋም ሳይችሉ የሚመጡ መሆናቸውን ተናግሯል፡፡ አቅም እንኳ ኖሯቸው ሲመጡ ቋንቋ የማይችሉ በመሆናቸው (ቢያንስ እንግሊዝኛ መናገር የማይችሉ) ቀድመው በመጡ የራሳቸው ወገኖች ሳቢያ ወደአጭበርባሪነቱ ጎራ እንዲገቡ ይደረጋሉ ይላል፡፡

ለቻይኖቹ ብቻ ሳይሆን ለባለሥልጣኑም ቻይንኛን (ማንዳሪን) በማስተርጎም ሲሠራ የቆየው ወጣት እንዳስረዳው፣ ለአገሩ እንግዳ፣ ለሕዝቡ ባዳ የሆኑ ቻይኖች ወደአገር ውስጥ ሲገቡ ካለባቸው የቋንቋ ችግር ሳቢያ ነባር ቻይኖችን ለመጠቀም ይሞክራሉ፡፡ ነባሮቹ ደግሞ በማጭበርና ጉቦ በመስጠት የተካኑ በመሆናቸው መጤዎቹን በዚያው መንገድ ያሰለጥናሉ፡፡

ከባለሥልጣኑ የሒሳብና የኦዲት ባለሙዎች ጋር በመመሳጠር፣ ጉቦ በመስጠት የታክስ ክፍያ ያስቀራሉ፣ አለያም ያሳንሳሉ፡፡ ለዚህ ውለታቸው ኦዲተሮቹና አካውንታንቶቹ ጠቀም ያለገንዘብ ይቸራቸዋል፡፡ እንዲህ ያለውን መመሳጠር ተክነውበት በቅርቡ ሦስት ቻይኖች የሐሰት የቫት ደረሰኝ አትመው ሲጠቀሙ መያዛቸውን ወጣቱ ለሪፖርተር ተናግሯል፡፡ ሪፖርተር ያነጋገራቸው ሌላ ግለሰብም የሐሰት ቫት ደረሰኝ ከሚታተምባቸው የአዲስ አበባ መንደሮች ውስጥ ንግድ ሥራ ኮሌጅ አካባቢ አንዱ እንደሆነ ተናግረዋል፡፡ ባለሥልጣኑ በአካባቢው በተሠሩ አዳዲስ ሕንፃዎች ውስጥ ድንገተኛ ጉብኝትና ፍተሻ ቢያካሂድ በቀላሉ ሊደርስበት እንደሚችልም ጠቁመዋል፡፡

በኢትዮጵያ ውስጥ ከ600 ያላነሱ ቻይኖች ‹‹ቢዝነስ›› እየሠሩ እንደሚገኙ መንግሥት አስታውቋል፡፡ ሆኖም ከእነዚህ ውስጥ ምን ያህሉ ትክክለኛና የተፈቀደላቸው መስክ ላይ እየሠሩ እንደሚገኙ፣ ምን ያህሉ በትክክል ታክስ እንደሚከፍሉ መንግሥት ከመናገር ይቆጠባል፡፡ አይከታተላቸውም፡፡ ከዚህ በከፋ ሁኔታ በቻይና ድርጅቶች ውስጥ ተቀጥረው በሚሠሩ ኢትዮጵያውያን ላይ ቻይኖቹ የሚያደርሱትን የጉልበት ብዝበዛም ሆነ አካላዊ ጥቃት አይቶ እንዳላየ፣ በማስረጃም ሲቀርብለት እንዳልሰማና እንዳላወቀ ማለፉ ክፉኛ ቢያስተቸውም ዝምታን ይመርጣል የሚባለው መንግሥት፣ አሁን ደግሞ ቻይኖቹ በሙስና አገሩን ከማበላሸት አልፈዋል የሚል ስሞታ እየቀረበለት ይገኛል፡፡

መጤዎቹ ቻይኖች ወደተለያዩ የመንግሥት መሥርያ ቤቶች ጉዳያቸውን ለማፈጸም ሲያቀኑ፣ የመንግሥት ኃላፊዎች ጉቦ ካልተሰጣቸው በቀር ጉዳያቸውን እንደማያስፈጽሙላቸው በአስተርጓሚ ስለሚነገራቸው፣ ለባለሥልጣኑ ሁሉ ገንዘብ ይሰጣሉ የተባሉት ቻይኖች ከዚህም የከፋ ሥራ ይሠራሉ፡፡ አብዛኞቹ ቻይኖች የባንክ ሒሳብ መግለጫ የሌላቸው ስለመሆኑ የአደባባይ ሚስጥር እንደሆነም ሪፖርተር ያነጋገራቸው ይናገራሉ፡፡ ቻይኖቹ አዘውትረው ገንዘባቸውን  ወደአገራቸው የሚልኩት በባንክ በኩል ሳይሆን በከተማው ውስጥ የቻይና ሬስቶራንቶች ባለቤት ከሆኑት ጋር በመመሳጠር፣ በእነሱ በኩል በጥቁር ገበያ አማካይነት ገንዘብ የሚያስወጡ መሆኑን አጥብቀው የሚያውቋቸው ይናገራሉ፡፡ ጠጠር አምርተው የሚሸጡ ሁለት የቻይና ኩባንያዎች ሹዋን ሎንግ እና ጁ ሎንግ እንደሚባሉ ጭምር ተገልጿል፡፡ እነዚህ እንግዲህ ጠጠር ለማምረት ፈቃድ ያልተሰጣቸው እንደሆነ ይታወቃል፡፡ ከአትክልትና ፍራፍሬ ጀምሮ እስከ ራቁት ዳንስ ቤት ሳይቀር የሚቸረችሩ ቻይኖች በአዲስ አበባ መበራከታቸው እየታየ፣ በየጓዳው ያልተፈቀደላቸውን ሥራ በድብቅ ከመሥራት አልፈው በኢትዮጵያውያን ስም ፈቃድ በማውጣት የሚነገዱ እንዳሉም ወጣቱ በስብሰባው ወቅት ተናግሯል፡፡ በዘበኞቻቸውና በሾፌሮቻቸው ስም ንግድ ፈቃድ እያወጡ ለውጭ አገር ዜጎች የተከለከሉ መስኮች ላይ በመሠማራት እንደሚሠሩ ሲነገር የቆየ ቢሆንም፣ አንድም የመንግሥት አካል ዕርምጃ ስለመውሰዱ አስታውቆ አያውቅም፡፡ የቻይና መንግሥት እንዳይቀየም የሰጉ ይመስላሉ የሚል ስሞታ ለመንግሥት ባለሥልጣናት እየቀረበባቸው ይገኛል፡፡

የቻይኖቹን የገንዘብ መንገድ የሚያውቁት የገቢዎችና ጉምሩክ ባለሥልጣን ኦዲተሮችና አካውንታንቶች፣ በአንድ ወቅት በቡድን ሆነው የባለሥልጣኑን ማኅተም በማስቀረፅ በየቻይኖቹ ደጅ እየሄዱ ከባለሥልጣኑ የተላኩ በማስመሰል ከፍተኛ ገንዘብ ይቀበሉ እንደነበር፣ ይህንንም ጉዳይ ለባለሥልጣኑ ኃላፊዎች አቤት ብሎ እንደነበር ወጣቱ የሪፖርተር ምንጭ አስታውቋል፡፡

ባለሥልጣኑ ከውስጥም ከውጭም እንዲህ ለሙስናና ለማጭበርበር መጋለጡ ብቻ ሳይሆን በእውነት ለመሥራት ብለው የሚመጡት ቻይኖች የአገሪቱን ገጽታ በመጥፎ መልኩ እንዲገነዘቡት የሚያደርግ መሆኑ እንደሚያሳስበው ወጣቱ ተናግሯል፡፡ ‹‹ኢትዮጵያ በቻይናውያን ዘንድ በሙስና የታወቀች ሆና ተገኝታለች፤›› ያለው ወጣት፣ በትክክለኛው መንገድ ቢዝነስ ለመሥራት የሚመጡ ቻይኖች  በየቦታው ሲሄዱ ገንዘብ እየተጠየቁ ደንግጠው እንደሚጠፉ ተናግሯል፡፡ በቅርቡ የዓለም ባንክ ይፋ ያደረገው ጥናት ሙስና በአገሪቱ ሕዝብ ዘንድ እንደሚሰጠው ግዙፍ ሥዕል የገዘፈ አይደለም ማለቱ ቢታወቅም፣ ዋናውን የመንግሥት ገቢ ሰብሳቢው አካል በከባድ ሙስና ወንጀል የሚጠረጠሩ ባለሥልጣናት ሲመሩት እንደቆየ ከሰሞኑ ግርግር ለመረዳት ተችሏል፡፡

እንዲህ ያሉ ወቅታዊ የቻይኖችን አሳሳቢ እንቅስቃሴ ይፋ ያደረገው ስብሰባ፣ የተለመዱና ባለሥልጣኑ ላይ ሲሰነዘሩ የከረሙ ሌሎች ትችቶችንም ያስተናገደ ነበር፡፡ የማዕድን ዘርፍ እየተቀለደበት ነው ያሉት ከምሥራቅ አዲስ አበባ ቅርንጫፍ ግብር ከፋይ የሆኑ ነጋዴ ናቸው፡፡ ምንም እንኳ የከበረ ድንጋይ አገር ውስጥ የማይሸጥ ቢሆንም 20 በመቶ ኤክሳይዝ ታክስ እንደተጣለበት፣ ይህም ሳያንስ ለሚያመጡት ማሽን ቀረጥና ታክስ ክፈሉ መባሉ (መንግሥት ቅርፅ ያልወጣለት የከበረ ድንጋይ ለውጭ ገበያ እንዳይቀርብ ዕገዳ ጥሏል) መስኩ በማኑፋክቸሪንግ ዘርፍ የሚመደብ ቢሆንም፣ ባለሀብቶች እንደማይበረታቱበት ሲናገሩ ለውጤቱ ማሳያ ያደረጉት አገሪቱ በየዓመቱ ከዘርፉ የምታገኘውን የ4.5 ሚሊዮን ዶላር ገቢ በመጥቀስ ነበር፡፡ በአንጻሩ እንደህንድ ያሉ አገሮች ከኢትዮጵያ በጥሬው የሚረከቡትን የከበረ ድንጋይ (ከራሳቸውም ጭምር) በማስዋብና በቅርፅ በማበጀት በዓመት እስከ 35 ቢሊዮን ዶላር ገቢ እንደሚያገኙበት ተናግረዋል፡፡

ከዚህ ሁሉ ባሻገር ሙስና ሲሠራ ያየና የጠቆመ ሰው ‹‹አንተን ብሎ ጠቋሚ›› ተብሎ መታሰሩን እንደሚያውቁ የገለጹት እኒህ ባለሀብት፣ ሥጋታቸውንና ምክራቸውን ጨማምረው ተናግረዋል፡፡ ‹‹ግድ የላችሁም እንተማመን ወንጀል ሠርተን የትም አናመልጥም፡፡ እናንተም የትም አታመልጡም ሰሞኑን እያየነው ነው፡፡ ለአንድ ዓላማ ከቆምን (የአንድ ዓላማ እኩል ባለድረቦች ነን የሚለውን የባለሥልጣኑን መፈክር በመንተራስ) ባለማወቅ የሚፈጸሙ ስህተቶችን ሆነ ተብለው ከሚፈጸሙት ጋር ለይታችሁ ተመልከቱ፤›› በማለት አስተያየታቸውን ያቀረቡት ጋስ የተባለውን የግል ኩባንያ ወክለው እንደመጡ የገለጹ ነጋዴ ሲሆኑ፣ ይህንን ቅሬታቸውን ያቀረቡትም ከሽያጭ መመዝገቢያ ማሽን ጋር በተያያዘ የሚፈጸሙ ቀላል ስህተቶችን ባለሥልጣኑ አክብዶ በማየት ለከፍተኛ ቅጣትና እስር እንደሚያበቃ በማስታወስ ነው፡፡

ግብር ከፍለው የማያውቁ ሰዎች ግብር በመክፈል አበሳውን ከሚያየው ዜጋ እኩል፣ አንዳንዴም ከዚያም በላይ የጥቅም ድርሻ እንዲያገኙ መንግሥትም ዕድሉን እንደሚፈጥርላቸው የገለጹት ደግሞ ሚካኤል መኮንን የተባሉ ነጋዴ ናቸው፡፡ ከኪነ ጥበብ ሙያ ጋር የተገናኙ ሥራዎችን የሚያካሂዱት እኒህ ግለሰብ እንደገለጹት፣ መንግሥት በቅርቡ እንኳ ገቢያቸው ዝቅተኛ ለሆኑ ሰዎች በማለት የቤት ልማት ፕሮግራሙ ላይ ማለትም የ20/80 አሠራርን ምሳሌ ሲያደርጉ በዚህ የቤት ባለቤት ለመሆን ከሚመዘገቡ ሰዎች ውስጥ ግብር ከፍለው የማያውቁና ቅድሚያ ሁሉ የተሰጣቸው ሰዎች የሚያገኙትን ገቢ ጠቅሰው እንዲመዘገቡ ማድረጉን በመግለጽ  ተችተዋል፡፡ በአንጻሩ ግን ከ151 ብር ጀምሮ ገቢ ያላቸው ሰዎች ግብር የሚከፍሉ ሰዎች ከማይከፍሉት ጋር እኩል እንዲጋፉ መደረጉን በመጥቀስ የመንግሥትን አሠራር ነቅፈዋል፡፡ ለግብር ከፋይ ቅድሚያ የማይሰጥ ብቻ ሳይሆን ማግኘት የሚገባው ጥቅምም በመንግሥት ዕውቅና ግብር ከፋይ ላልሆኑ ሰዎች ተላልፎ እንደሚሰሰጥበት ተናግረዋል፡፡ ባልተከፋፈለ የትርፍ ድርሻ ላይ የተከማቸ ፍሬ ግብር ከነመቀጫውና ወለዱ እንድንከፍል ተደርገናል (ምንም እንኳ መቀጫው ተነስቷል ቢባልም)፣ የጉምሩክ ዋጋ አሰቃይቶናል፣ የግብር ከፋይነት መለያ ኖሮት የፌደራል ግብር ከፋይ ያልሆነ ነጋዴ በክልሎች አሠራር መቸገሩን የሚተቹና ሌሎችም ስሞታዎችን ያደመጠው የባለስልጣኑ ስብሰባ በለውጥና ሞደርናይዜሽን ሥራዎች ዘርፍ ምክትል ዋና ዳይሬክተሩ አቶ አብርሃም ንጉሤ፣ እንዲሁም በምሥራቅና በምዕራብ አዲስ አበባ ቅርንጫፍ መሥርያ ቤቶች ኃላፊዎች ታጅቦ የተካሄደ ሲሆን፣ ከሌሎቹ ጊዜያት የባለሥልጣኑ ስብሰባዎች በተለየ መልኩ የተካሄደም ነበር፡፡ እነዚህ ኃላፊዎች ለተሰነዘሩባቸው ተችቶችና ጥያቄዎች ምላሽ መስጠት ያልፈለጉበት፣ ይልቁንም የቀረቡትን ሐሳቦች እንደሚቀበሉና በቀጣዩ ጊዜ ሲገናኙ ምላሽ የሚያቀርቡ መሆናቸው ገልጸው፣ ግብር ከፋዩን ያሰናበቱበት መድረክ ነበር፡፡ ከአንዳንድ ታዛቢዎች እንደሚደመጠው፣ በአሁኑ ወቅት ያሉት ኃላፊዎች በእስር ላይ ከሚገኙት የቀድሞ ባለሥልጣናት መታሰር ጋር በተያያዘ ድንጋጤ ብቻ ሳይሆን በቀጥታ ውሳኔ መስጠቱን እየፈሩ እንደሚታዩ፣ አንዳንዴም በአደባባይ ‹‹በሕግና በመመርያ ብቻ እንሠራለን እስር ቤት የሚወረወርላችሁ የለም›› እስከማለት መድረሳቸውን የታዘቡ አካላት የሚናገሩት ነው፡፡

Organizing the Determined:  Thousands march in the capital

by Graham Peebles | Counterpunch.org

መበላላት እንዳይጀመር ስጋት አለ

By Goolgule.com

June 18, 2013

በጉምሩክና ገቢዎች ባለስልጣን የተጀመረው የጸረ ሙስና ዘመቻ ተከትሎ እየተካሄደ ያለው ምርመራ እየተወሳሰበ መሔዱ ተሰማ። በከፍተኛ የሙስና ወንጀል የተጠረጠሩ ተከሳሾች የሚሰጡት መረጃ መበላላት ያስነሳል የሚል ፍርሃቻ እያስነሳ ነው። “ሰፈር የለየው” የጸረ ሙስና ዘመቻ የፈጠረው ስጋት የሃይል ሚዛን የያዙትንም ስጋት ውስጥ ከትቷል።

በኢትዮጵያ ባለፉት 10 ዓመታት ውስጥ የታየው የውስን ሰዎች በድንገት በመበልጸግ ከባለስልጣኖችና ከከፍተኛ የስርዓቱ ሰዎች ቤተሰቦች ጋር በሚከናወን መተሳሰር አማካይነት እንደሆነ ከህዝብ የተሰወረ አይደለም። ሰሞኑንን ይፋ የተደረገው የባንክና የንብረት እግድ እንዳመለከተው የዝርፊያው ሰንሰለት በቤተሰብ የታጠረ መሆኑን ነው።

አቶ መለስ ከድነው ያቆዩትና የሳቸውን ሞት ተከትሎ ከፖለቲካው ልዩነት ጋር በተያያዘ እንደተጀመረ የሚነገርለት የጸረ ሙስና ዘመቻ፣ በመንግስት በኩል “ቆራጥ” አቋም የተያዘበት እንደሆነ ቢነገርም አስጊ ሁኔታ እየተፈጠረ ስለመሆኑ የጎልጉል የጸረ ሙስና ኮሚሽን ምንጮች ይናገራሉ።

እየተካሄደ ካለው ምርመራ በተገኙ ጭብጦች መታሰር የሚገባቸው ባለስልጣናት እንዳሉ የሚጠቁሙት እነዚሁ ክፍሎች፣ ምርመራው እየሰፋና እየጠለቀ ሲሄድ ችግር ሊያስከትል ይችላል የሚል ስጋት ማሳደሩን አይሸሽጉም።

“የመጨረሻው መጠፋፋት መጀመሪያ ላይ እንዳሉ የሚሰማቸው አሉ” በማለት ለጎልጉል መረጃ የሰጡት ክፍሎች “እየሰፋ የሄደውንና መጨረሻው ወዴት እንደሚያመራ የሚታወቀውን የጸረ ሙስና ዘመቻ የማስቆም ፍላጎት እንዳለ የሚያመላክቱ ሁኔታዎች በቢሮ ደረጃ እየሰማን ነው” ሲሉ ተናግረዋል።

ይሁን እንጂ ዘመቻው ተጠናክሮ መቀጠል አለበት የሚሉ ክፍሎች ስላሉ በሙስና የሚጠረጠሩ ፕሮጀክቶችና ከፍተኛ ግንባታዎችን አስመልክቶ በስፋት መረጃ የሚደርሰው ኮሚሽኑ፣ ከነገ ዛሬ ይመጣብናል በሚል የተፈጠረው መደናገጥ በህገወጥ ሃብት የሰበሰቡትን በሙሉ ስጋት ላይ ጥሏቸዋል። በባንኮች አካባቢ ገንዘብ የማሸሽ፣ ከዶላር ገበያ ራስን የማግለልና የሃይል ሚዛን በመመልከት የመተጣጠፍ ሩጫ በስፋት እንደሚስተዋል የጎልጉል ሰዎች ተናግረዋል።

በሙስናው ሰለባ የሆኑት ቡድኖች አቅማቸውና ትስስራቸው ቀላል ባለመሆኑ፣ የታጠቁ ሃይሎችም ስላሉበት የርስ በርስ መተላለቅ ሊከተል ይችላል በሚል ከፍተኛ ጥንቃቄ እንደሚደረግ ያመለከቱት ምንጮች “አቶ መለስ የዘረጉትን ሰንሰለት ሙሉ በሙሉ የመቆጣጠር ችግር እየታየ ነው። መተላለቁ በዚህ ክፍተት ውስጥ ሊከሰት ይችላል” የሚል ስጋት መንገሱን አመልክተዋል።

የሚታወቁ ባለስልጣናትና የክልል አመራሮች “ልማታዊ” ከሚባሉት ኢህአዴግ ሰራሽ ባለሃብቶች ጀርባ ሆነው ፕሮጀክትና ጨረታ በማጸደቅ ምዝበራውን እንደሚመሩ መረጃ ስለመኖሩ የሚናገሩት ምንጮች፣ “በቅርብ ተመስርተው ከፍተኛ ሃብት በሰበሰቡ ሪል ስቴት፣ የኮንስትራክሽን ድርጅቶች፣ አስመጪና ላኪዎች፣ ሰፋፊ መሬት ለአረብ አገር ባለሃብቶች በማስማማት አየር በአየር የሚጫወቱ፣ በአገሪቱ ከሚታዩት ታላላቅ ግንባታዎች ጋር በተያያዘ ወዘተ ዋናዎቹ ባለስልጣኖችና ቤተሰቦቻቸው ተዋናይ መሆናቸው ይታወቃል። የህወሃት ሰዎች ግንባር ቀደም ናቸው” በማለት የስጋቱን መጠን ይገልጻሉ።

ከአገር ውስጥ በተጨማሪ በአፍሪካና በተለያዩ አገራት የሽርክና ንግድ የከፈቱ ከፍተኛ ባለስልጣናት እንዳሉ የሚገልጹት የኢህአዴግ የቅርብ ሰዎች “አሁን አመራር ላይ ያሉት የህወሃት ሰዎች የእነዚህን ባለስልጣናት በቤተሰብና ከፍተኛ አቋም በገነቡ ድርጅቶች አማካይነት የተበተቡት ሰንሰለት በቀላሉ መበጠስ ስለማይችሉ የሙስናው ዘመቻ አደጋ ይገጥመዋል። አለያም እርስ በርስ መበታበት ሊከተል ይችላል” በሚል ስጋታቸውን ያስቀምጣሉ።

ይህ በእንዲህ እንዳለ ከቀረጥ ነጻ በማስገባት ከፍተኛ የመንግስት ገቢ ለግል ተጠቅመዋል በሚል በተከሰሱት ሰዎች ላይ እየተካሄደ ባለው ምርመራ ከጠቅላይ ሚኒስትር ቢሮ በከፍተኛ ባለስልጣናት ትዕዛዝ አማካይነት የቀረጥ ነጻ ፈቃድ መስጠታቸውን ለምርመራ መኮንኖች መናገራቸውን የጎልጉል ምንጮች አመልክተዋል።

በዚህም የተነሳ ሸራተንን ተገን ያደረጉት የባለሃብቱ ወኪል ከፍተኛ ስጋት ውስጥ መውደቃቸው ተሰምቷል። በነባር የህወሃት ሰዎች የማይወደዱት እኚሁ የባለሃብቱ ወኪል፣ ወ/ሮ አዜብን፣ አቶ አዲሱ ለገሰና የባለሃብቱ ዋና ሸሪክ የሆኑትን አቶ በረከትን ቢተማመኑም ምርመራው ወደእርሳቸው ሊሄድ እንደሚችል የጎልጉል ምንጮች ማረጋገጣቸውን ጠቁመዋል። አንዳንዶቹ የቀድሞ ሸሪኮቻቸው ስልካቸውን ስለማያነሱላቸው ጭንቀት ውስጥ መግባታቸውና ከወትሮው የተለየ ያለመረጋጋት እንደሚታይባቸው የቅርብ ሰዎቻቸውን ሳይቀር ሰላም እንደነሳ ለማወቅ መቻላቸውንም ተናግረዋል።

አብዛኛውን የንግድ በሮች በስጋ ዘመዶቻቸውና በአገር ልጆች ተብትበው የያዙት የባለሃብቱ የኢትዮጵያ ወኪል ምርመራ ዙሪያ የሚነሱትን ጉዳዮች ከመጥቀስ የተቆጠቡት ምንጮች፣ በቅርቡ አዲስ ነገር እንደሚሰማ መረጃዎች እንዳሏቸው አመልክተዋል። ለሸራተኑ ሰውና ለሸራተኑ ቡድኖች እጅግ ቅርብ ነን የሚሉ በበኩላቸው “ወ/ሮ አዜብ መስፍንና አቶ አዲሱ ለገሰ እስካልተነኩ ድረስ ሸራተን ሰላም ነው። አቶ ጌታቸውም እዛው ናቸው” ሲሉ የለበጣ ቀልድ ቀልደዋል። እነዚሁ ክፍሎች ቢያንስ “የኤች አይ ቪ/ኤድስ እድሜ ማራዘሚያ እናመርታለን፣ ለወገን እንደርሳለን በሚል ሰበብ በከፍተኛ ማጭበርበር የተፈጸመውን ወንጀል ጉዳይ ዝም አይበሉት” ሲሉ ለጠ/ሚ/ር ሃይለማርያም ደሳለኝ አደራቸውን አስተላልፈዋል።

ብዙ ሳይታወቅ የተገደሉ ተስፋዬዎች አሉ

By Goolgule.com

June 17, 2013

በነበራቸው የስራ ሃላፊነት በድብቅ መረጃ ሲያሰባስቡ ቆይተው ለመንግስት ካጋለጡ በኋላ ራሳቸውን ደብቀው የነበሩት አቶ ተስፋዬ
ኢሬሣ ምሳ እየተመገቡ ህይወታቸው ማለፉ ተሰማ። አቶ ተስፋዬ ሰኞ ለጸረ ሙስና ኮሚሽን የምስክርነት ቃላቸውን ለመስጠት
ከኮሚሽነር አሊ ሱሌማን ጋር ቀጠሮ ይዘው ነበር።

በቅርቡ ወደ ፌደራል መንግስት የተዛወሩት የጋምቤላ የቀድሞ ፕሬዚዳንት የነበሩት አቶ ኡሞት ኦባንግ፣ ከ83 ሚሊዮን ብር በላይ
አላግባብ ለግል ጥቅማቸው ማዋላቸውን፣ እንዲሁም በክልሉ የሚፈጸሙትን የተጭበረበሩ የበጀት አፈጻጸሞችንና ምዝበራዎችን
የሚያጋልጡ ሰነዶችን በሚስጥር በማደራጀት ለኢህአዴግ ያቀረቡት አቶ ተስፋዬ አሟሟታቸው አነጋጋሪ ሆኗል።

አቶ ተስፋዬ ኢሬሳ ከፍተኛ ምስጢር ያላቸውን ሰነዶች በመያዝ ከመታሰራቸው በፊት መሰወራቸውን፤ “የቢሮ ሃላፊው ይዘው
የተሰወሩት መረጃ አቶ ኦሞት የፈረሙባቸው ከፍተኛ የገንዘብ ሰነዶችና ሙስና የተከናወነባቸው የኮንስትራክሽንና የተለያዩ
መረጃዎች ናቸው። መረጃዎቹ አንድ ቀን ህዝብ ፍርዱን ይሰጥ ዘንድ ይፋ ይሆናሉ” በሚል ጎልጉል ምንጮቹን ጠቅሶ በ (ጥቅምት
19፤2005/October 29, 2012) መዘገቡ ይታወሳል።

ቀደም ሲል የጋምቤላ የፋይናንስ ቢሮ ሃላፊ የነበሩት አቶ ተስፋዬ ከላይ የተጠቀሰውን የሙስና ወንጀል በማጋለጣቸው ጋምቤላ
መኖር ሳይችሉ ቀርተው ራሳቸውን ሸሽገው ለመኖር ተገደው እንደነበር የሚያውቋቸው ለጎልጉል አስረድተዋል።

“አቶ ተስፋዬ ሙስናን በማጋለጣቸው በፍርሃቻ ራሳቸውን ደብቀው ሊኖሩ አይገባም” በማለት ኢህአዴግ ከለላ እንደሚሰጣቸው ቃል
በገባላቸው መሰረት ከተሸሸጉበት የወጡት አቶ ተስፋዬ ሰንጋተራ ትንሳዔ ሆቴል ከጋምቤላ ልጆች ጋር መገናኘት ይጀምራሉ።

ባለፈው ሳምንት ከፌዴራል የጸረ ሙስና ኮሚሽነር አሊ ሱሌማን ጋር ለመገናኘት ቀጠሮ ከያዙ በኋላ ኮሚሽነሩ በድንገት ለለቅሶ ወደ
ጎንደር በመሄዳቸው ቀጠሮው ለሳምንት ይራዘማል። ለሰኞ (ሰኔ10፤2005) አዲስ ቀጠሮ ይይዛሉ።

በስልክ ያነጋገርናቸው ትንሳዔ ሆቴል አካባቢ እንደነበሩና ለጉዳዩ ቅርበት እንዳላቸው የሚገልጹ የጋምቤላ ተወላጅ የስራ ሃላፊ
እንዳሉት አቶ ኦሞት ኦባንግ ለአቶ ተስፋዬ ስልክ ደውለው ነበር። አቶ ተስፋዬ ህይወታቸው ከማለፉ ሁለት ቀን በፊት የቀድሞው
የጋምቤላ ክልል ፕሬዚዳንት የነበሩት አቶ ኦሞት በስልክ ተማጽንዖ አቅርበው ነበር።

አቶ ኦሞት “እውነት ነው ጸረ ሙስና ኮሚሽን ቀጠሮ የያዝከው?” በማለት ይጠይቃሉ

“አዎ! እውነት ነው” በማለት አቶ ተስፋዬ መልስ ይሰጣሉ።

አቶ ኦሞት መልሰው “እንግዲያውስ ጸረ ሙስና ኮሚሽን ከመግባትህና ከማነጋገርህ በፊት ሁለታችን መገናኘት አለብን።
የምንነጋገረው ነገር አለ” የሚል ጥያቄ ያቀርባሉ። አቶ ተስፋዬ ስለ ስልክ ልውውጡ እንደነገሯቸው የተናገሩት እኚሁ ሰው፣ አቶ ኦሞት
በስልክ ደጋግመው በመደወል ያቀረቡትን የ”እንነጋገር” ጥያቄ አቶ ተስፋዬ አልቀበልም ይላሉ።

ጋምቤላ ስራቸውን ለቀው ራሳቸውን ደብቀው የኖሩት በእርሳቸው ምክንያት መሆኑን፣ ፍትህ እንደሚፈልጉ፣ አሁን ለመነጋገር ጊዜው
እንዳልሆነ፣ ዘርዝረው ለአቶ ኦሞት መናገራቸውን ያወሱት የጎልጉል ምንጭ፣ ጥያቄያቸው ውድቅ የተደረገባቸው አቶ ኦሞት በንዴት
ተዛልፈው ነበር።

ከዚህ ሁሉ በኋላ ነው እንግዲህ አቶ ተስፋዬ ትንሳዔ ሆቴል ሰዎችን በመላላክና በመታዘዝ ከሚኖር አንድ የጋምቤላ ሰው /አቶ
ተስፋዬ የሚረዱት በምግባር ጉዳይ የሚታማና ጸበኛ የሚባል ሰው ነው/ አብረው ተቀምጠው ምሳ እየበሉ ሳለ አቶ ተስፋዬ አረፋ
ይደፍቃቸዋል።

ወዲያው ከተቀመጡበት ተንሸራተው መሬት ይወድቃሉ። ቀጥሎም ሰውነታቸው ይዝልና ኮማ ውስጥ ይገባሉ። ከአፋቸው
እየተዝለገለገ የሚወጣው ፈሳሽ በመጨመሩና የተለያየ ርዳታ ቢደረግላቸውም ሊተርፉ ስላልቻሉ ሆስፒታል ተወስደው ህይወታቸው
ማለፉ ተረጋግጧል።

አቶ ተስፋዬ ሆስፒታል ከመድረሳቸው በፊት እንደሞቱ የሚናገሩት የጎልጉል ምንጭ አሟሟታቸው ከመርዝ ጋር የተያያዘ እንደሆነ
ተናግረዋል። አቶ ተስፋዬ በሙስና ወንጀል ላይ ያሰባሱትን መረጃ ለተለያዩ አካላት የበተኑ ስለሆነ እሳቸውን በመግደል ማድበስበስ
እንደማይቻል አስታውቀዋል።

አቶ ተስፋዬ ሙስና ካጋለጡ በኋላ መሰወራቸውን መዘገባችን የሚታወስ ነው። በተያያዘ በጋምቤላ ኢንቨስትመንት ላይ ከተሰማሩ
ባለሃብቶች ውስጥ ከ70በመቶ በላይ የሆኑት የህወሓት የቀድሞ ታጋዮች የነበሩና የክልል አንድ ተወላጆች መሆናቸው የአቶ ተስፋዬን
አሟሟት ይበልጥ ውስብስብ እንዳደረገው አስተያየት እየተሰጠ ነው፡፡

የአዲሲቷ ኢትዮጵያ የጋራ ንቅናቄ ዋና ዳይሬክተር አቶ ኦባንግ ሜቶ “የአቶ ተስፋዬ ሞት አሳዛኝና አስደንጋጭ ነው። ብዙ ሳይታወቅ
የተገደሉ ተስፋዬዎች አሉ” በማለት ስለ አቶ ተስፋዬ ሞትና አሟሟት መረጃ እንደደረሳቸው አስታውቀዋል።

“አቶ ተስፋዬ ለእውነት ሲል ሞቷል። ኢህአዴግ ውስጥ በርካታ የወንጀል መረጃ ያላቸው ወገኖች አሉ። እንዲህ ያሉ ዜጎች
በየትኛውም ዘመን አይረሱም። የቀን ጉዳይ ካልሆነ በስተቀር ስማቸውና ታሪካቸው ከጨዋነታቸው ጋር ተመልሶ ህያው ይሆናል።

ሌቦችና ነፍሰገዳዮች ወደ ህግ ሲያመሩ፣ እንደ አቶ ተስፋዬ አይነቶቹ የመጪው ትውልድ ታላቅ ምሳሌ ሆነው እየተወደሱ ህያው
ሆነው ይኖራሉ” የሚል አስተያየት የሰጡት አቶ ኦባንግ፤ አቶ ተስፋዬ ያሰባሰቧቸው የሙስናና ተመሳሳይ ወንጀሎች ማሳያ ሰነዶች
እጃቸው ላይ ስላለ አቶ ተስፋዬን በመግደልና በማስገደል ወንጀል ማድበስበስ እንደማይቻል ተናግረዋል።

የአቶ ተስፋዬ የቀብር ስነስርዓት ጋምቤላ መፈጸሙን ለመረዳት ተችሏል። ቤተሰቦቻቸውን በማግኘት ሆስፒታሉ ስለ አሟሟታቸው
የሰጠውን አስተያየት ጠይቀን ለመረዳት ያደረግነው ሙከራ አልተሳካልንም።

Earlier in the day, the East Africans beat South Africa 2-1 in Addis Ababa to seemingly reach the African play-offs.

However, they now face accusations they fielded an ineligible player in the 2-1 win over Botswana on 8 June.

Fifa rules state any team found guilty of that offence “will be sanctioned by forfeiting the match”.

Ethiopian Football Federation president Sehilu Gebremariam is still confident his side can progress.

“This is shocking news – but the point is that we are still leading the group, we believe that we shall still qualify for the next stage,” he told the BBC’s Newsday programme.

“We are scrutinizing the situation and we will give information to Fifa and to the public.”

He said they would be consulting the coaching staff to get their views on the situation before reacting further.

Football’s world governing body is also investigating Togo and Equatorial Guinea for the same reason.

A guilty verdict against all the sides would have serious ramifications in three of the qualifying groups for next year’s World Cup in Brazil.

The case against the Ethiopians is pressing, as a guilty verdict would hand a lifeline back to 2010 World Cup hosts South Africa.

Currently five points off the top of Group A, South Africa would only be two points behind if the Ethiopians have to forfeit their victory against Botswana – and receive a technical defeat instead.

The announcement of Fifa’s probes will not only encourage South African football fans, but also those of Cameroon and Cape Verde.

Cameroon were beaten 2-0 by Togo on 9 June but the six-time World Cup qualifiers now stand to gain the three points should the Togolese be found guilty.

Such a scenario would move Cameroon, who currently trail Group I leaders Libya by two points, a point clear in the table.

The West Africans host Libya in what is both sides’ final encounter in September.

Equatorial Guinea allegedly fielded an ineligible player in their 4-3 defeat of island nation Cape Verde in March.

Fifa says they recently ruled on that matter and that the 2012 Africa Cup of Nations co-hosts have appealed the decision.

Should island nation Cape Verde receive the points from a match they originally lost, the passage of Tunisia to the African play-offs would also be in question.

The Carthage Eagles drew 1-1 in Equatorial Guinea on Sunday to seemingly book their place, but a technical victory for Cape Verde would lift the islanders up to nine points – just two behind the North Africans.

Tunisia host Cape Verde on the final day of the current qualifying stage.