Featured

Ethiopian Americans Gotta Vote in 2012!

Posted on November 4, 2012 by Alemayehu G. Mariam

It’s Not Just About an Election

In September, I expressed my support for President Barack Obama’s re-election. I told my readers that I enthusiastically supported candidate Obama in 2008 but was disappointed by his Administration’s policy in Ethiopia and Africa following his election:

Did President Obama deliver on the promises he made for Africa to promote good governance, democracy and human rights? Did he deliver on human rights in Ethiopia? No. Are Ethiopian Americans disappointed over the unfulfilled promises President Obama made in Accra, Ghana in 2009 and his Administration’s support for a dictatorship in Ethiopia? Yes. We remember when President Obama talked about the need to develop robust democratic institutions, uphold the rule of law and the necessity of maintaining open political space and protecting human rights in Africa. We all remember what he said: “Africa does not need strong men but strong institutions.” “Development depends on good governance.” “No nation will create wealth if its leaders exploit the economy.” Was he just saying these words or did he truly believe them?

I also argued that in all fairness there is plenty of blame to go around. I cautioned those of us who are quick to point an accusatory index finger at President Obama for what he has not done in Ethiopia and Africa to beware that three fingers are pointing directly at them.

Truth be told, what the President has done or not done to promote good governance, democracy and human rights in Ethiopia is no different than what we, the vast majority of Ethiopian Americans, have done or not done to promote the same values in Ethiopia. That is the painful truth we must face. The President’s actions or lack of actions mirror our own. Just like the President, we profess our belief in democracy, good governance and human rights in Ethiopia and elsewhere in Africa. But we have also failed to put our values in action. President Obama was constrained in his actions by factors of U.S. national security and national interest. We were constrained by factors of personal interest and personal security…

But there are other hard questions we should ask ourselves: What did we do to bring pressure on the Obama Administration to promote human rights, good governance and democracy in Africa over the past 4 years? Did we organize to have our voices heard by the Administration? Did we exercise our constitutional rights to hold the Administration accountable?

But I also gave President Obama high marks for many accomplishments over the past four years. Under his watch, over 5 million private sector jobs were created. The U.S. auto industry came roaring back even though some had urged, “Let Detroit go bankrupt!”. President Obama put his presidency on the line by spending all of his political capital in enacting the Affordable Health Care Act which offered health insurance to some 40 million Americans who had none. He established a Consumer Financial and Protection Bureau to oversee crooked financial institutions who had been ripping off consumers for years. He signed a law that secured the rights of women to equal pay for equal work. President Obama ended the war in Iraq. He has promised to end the war in Afghanistan in 2014. He has pursued Al Qaeda relentlessly and ended the criminal career of the most infamous terrorist in a risky military operation, which had it failed, could have doomed his presidency. Last week, Republican Governor Chris Christie of New Jersey described President Obama’s response to “Hurricane Sandy’s” devastation of the east coast of the United States as “outstanding” and his Administration’s handling of the relief operation as “excellent”.

President Obama has proven himself to be a resolute commander in chief and a president open, ready, willing and able to engage in bipartisanship, collaboration and cooperation to get the nation’s business done. But the road he has travelled over the past 4 years has been a hard one. He has faced stiff opposition at every turn. He has been obstructed, blocked, thwarted, vilified and demonized by those who loath him personally than disagree with his policies. The top leader of the Republicans in the U.S. Senate, Mitch McConnell, vowed, “The single most important thing we want to achieve is for President Obama to be a one-term president. That’s my single most important political goal, along with every active Republican in the country.” President Obama knows his work is not finished and he has a lot more to do in improving the economy. He needs another term to complete his work. He needs the support and vote of every Ethiopian American.

It is Really About the Right to Vote in America

I write this column not so much to reiterate my support for President Obama but to underscore the enormous importance of the right to vote in America. Perhaps no one knew the importance of the right to vote than the hundreds of our brothers and sisters who were mowed down in cold blood by by troops loyal to the ruling regime in Ethiopia in 2005, and the tens of thousands who were imprisoned for peacefully protesting their stolen votes. While I would urge Ethiopian Americans to vote for President Obama, I believe it is far more important for them to exercise their right to vote for the candidate and issues of their choice.

Those who are not students of American politics and constitutional law may not be aware of the history of struggle and the untold sacrifices and and the high price paid in lost lives to secure, protect and defend this precious of all rights. When the American republic was forged in 1787, only white male property owners had the right to vote. When the first census was taken in 1790, there were 3,893,635 persons in the thirteen colonies and the four other districts and territories which later became states. There were 807,094 free white males, of which 10-16 percent met the property requirement to have the right to vote! The 1,541,263 free white females did not have the right to vote. The 694,280 “persons” (slaves) did not have the right to vote. The 791,850 free white males did not have the right to vote.

The property requirement for the right to vote was gradually dropped; and by 1850 the vast majority of white males could vote without significant obstacles. But some states sought to exclude and suppress the voting rights of disfavored groups. Between 1855-57, Connecticut and Massachusetts adopted a “literacy test” (a test of one’s ability to read and write) to discriminate against Irish-Catholic immigrants. After the American Civil War ended in 1865 and slavery was abolished by the Thirteenth Amendment to the U.S. Constitution and Congressional enactment of various civil rights laws, the former slaves formally gained the right to vote with the ratification of the Fifteenth Amendment in 1870. “The right of citizens of the United States to vote shall not be denied or abridged by the United States or by any State on account of race, color, or previous condition of servitude.”

But the states were not prepared to allow the former slaves to become their political equals by exercising their ultimate citizenship right. Beginning with Florida in 1889, ten states in southern United States adopted poll taxes (in order to vote, a citizen has to pay a poll tax) to keep African Americans from voting. Large numbers of impoverished African Americans could not afford to pay the poll taxes and were disenfran- chised by this requirement. For decades, many southern states devised various means to keep African Americans from voting. Some used “white primaries” (political parties excluding African Americans from party membership and closing the primaries to everyone except party members). Others complicated the voter registration process by requiring frequent re-registration, long terms of residence in a district before voting, registration at inconvenient times such the planting season, providing inaccurate and misleading information about voting dates, etc. Still others used “gerrymandering” (creating electoral districts by manipulating geographic boundaries to dilute the electoral strength of minority groups and create protected districts) to deny African Americans representatives of their own choosing. Electoral fraud was rampant in the states which sought to restrict African American electoral participation. Ballot box stuffing, throwing out votes for disfavored candidates, deliberately miscounting votes, changing votes from one candidate to another were common. Violence, threats and intimidation of African Americans were also commonly used to keep African Americans from voting despite federal laws against such criminal acts.

Women were not considered worthy of voting rights until 1920 when the Nineteenth Amendment was ratified guaranteeing women’s suffrage. “The right of citizens of the United States to vote shall not be denied or abridged by the United States or by any State on account of sex.” Native Americans did not acquire full citizenship rights including the right to vote in federal elections until Congress passed the Indian Citizenship Act in 1924.

Though many of the laws and practices aimed at preventing African Americans from voting were invalidated by the U.S. Supreme Court in the 1950s and 1960s, it was the passage of the Voting Rights Act of 1965 (and its expansion in 1970, 1975, and 1982) that enabled African Americans to finally and effectively exercise their right to vote. This law bans racial discrimination in voting and outlaws barriers to voting such as literacy tests. Most importantly, it requires certain state and local governments to “preclear” proposed changes in voting or election procedures with either the U.S. Department of Justice or the U.S. District Court for the District of Columbia. It also requires that certain state and local jurisdictions provide assistance in languages other than English to voters who are not literate or fluent in English, in addition to granting authority to the U.S. Attorney General to send federal examiners and observers to monitor elections.

Deja Vu 2012: Voter Suppression or Protection of Electoral Integrity?

In the last few years, we have seen a spate of new state laws proposed and enacted to presumably strengthen the integrity of the electoral system. Some of these laws require “photo IDs” and proof of citizenship to register or vote. Other state laws aim to restrict voter registration drives, abolish election day registration, reduce the number of early voting periods and limit absentee voting opportunities. Still other states have sought to make it more difficult for people who move to stay registered and vote and prevent citizens with past criminal convictions from voting. Anonymous private groups have put up billboards and sent out flyers to intimidate, confuse and mislead potential voters, particularly those in the minority communities.

These laws appear to be benign and reasonable on their faces. There is little that is objectionable about requiring some form of official photo identification at the polls. It is customary in many countries to show identification for voters to cast a ballot. But despite lofty claims of protecting the integrity and prevention of fraud, the real reason behind these laws appears to be voter suppression. In a recent court case in Pennsylvania, the State of Pennsylvania admitted in a court stipulation that in passing its voter ID law, the state had no evidence of voter fraud. None! Indiana passed a voter ID law in 2005 even though there was no evidence of a documented or prosecuted case of voter impersonation fraud. Five voter impersonation complaints were filed in Texas in 2008 and 2010 out of some 13 million ballots cast. All of these laws are sponsored and were enacted by Republican state legislators and governors. In five states, Democratic governors vetoed ID laws passed by Republican legislatures. Such laws raise eyebrows in light of the ferocious declaration of the Republican minority leader of the U.S. Senate Mitch McConnell, “The single most important thing we want to achieve is for President Obama to be a one-term president. That’s my single most important political goal, along with every active Republican in the country.”

Truth be told, these photo ID laws seem to be reminiscent of the old practices of voter suppression using literacy tests, poll taxes and the like. With new waves of immigration and diversity in the the electoral population, some may find the demographic trends alarming and threatening to their political power and dominance. Millions are expected to be disproportionately affected by these laws including African Americans, Hispanic and other ethnic voters, the young and elderly and mostly democratic voters. It is not clear how these laws will affect the 2012 presidential elections which are said to be too close to call. But it is clear that there is a looming, imminetn and ominous threat to the right to vote which was gained through two centuries of blood, sweat and tears of African Americans, women and others.

EVERY VOTE REALLY COUNTS!

In the 2000 Presidential Election, Al Gore won the popular vote by 50,999,897 to Bush’s 50,456,002 (or by 543,895 [0.5%]). Bush won Florida 2,912,790 to Gore’s 2,912,253 (by 537 votes!) and got that state’s 25 electoral votes winning the Electoral College by 271-266. It is not difficult to imagine that in a close election such as the current presidential election, every single, solitary vote really counts.

In Northern Virginia, Florida, Ohio and Colorado, there are tens of thousands of Ethiopian Americans eligible to vote. Though I would be very pleased and appreciative if they voted for President Obama, I would be equally happy if they exercised their right to vote for whomever they choose. If the idea of one party winning 99.6 percent of the votes in Ethiopia offends any Ethiopian American, s/he should make sure his/her one vote counts in America!

Amharic translations of recent commentaries by the author may be found at: http://www.ecadforum.com/Amharic/archives/category/al-mariam-amharic and http://ethioforum.org/?cat=24

Previous commentaries by the author are available at: http://open.salon.com/blog/almariam/ and www.huffingtonpost.com/alemayehu-g-mariam/

የኢትዮጵያዋ፡ ርእዮት ‹‹የጥንካሬዬ ዋጋ››

Posted on October 30, 2012, Updated on October 30, 2012 by Alemayehu G. Mariam

ከፕሮፌሰር ዓለማየሁ ገብረማርያም

ትርጉም ከነጻነት ለሃገሬ

ስለስልጣን ብልግና አለያም ስለ ስልጣንን በማንአለብኘነት አለ አግባብ ስለ ከመጠቀም ከመናገር ይበልጥ አስቸጋሪ የሆኑ bezu ነገሮች yelum፡፡ ለ31 ዓመቷ ወጣት ኢትዮጵያዊት አይበገሬ ርዕዮት ዓለሙ ግን፤ የመጻፍ ነጻነት፤ የመናገር ነጻነት፤ ሃሳብን በነጻ የማንሸራሸር ነጻነትን ድምጻቸው በመሳርያና በስለላ መዋቅር ለታፈነባቸው ድምጽ ከመሆን ምንም አይነት ጋሬጣ ቢደረደር ሊያደናቅፋት ጨርሶ አይችልም፡፡ አሁንም ቢሆን ባለችበት ክፉ ሁኔታም ሆና ስለግፍ ስልጣን ቁልጭ ያለ ሃቅን ትናገራለች፤ ‹‹ለጥንካሬዬ ዋጋ እንደምከፍል ብገነዘብም የሚቃጣብኝን ለመቋቋም ዝግጁ ነኝ››፡በማለት ካለችበት ገሃነማዊ የቃሊቲ ጉረኖ ባመለጠው የእጅ ጽሁፏ መልእክቷን ለአለም አስተላልፋለች፡፡

“ጥንካሬ ለሁሉም ድርጊት ታላቅ ዋጋ አለው፡፡ ጥንካሬ ከሌለ ማንኛውንም አይነት ዋጋ ያለው ተግባር ማከናወንም ሆነ ማቀድ አይቻልም” ያለችው ታላቋ የአሜሪካ የሰብአዊ መብት ተሟጋችና ጸሃፊ ማያ አንጀሉ ናት፡፡ ባለፈው ሳምንት የዓለም አቀፉ ሜዲያ ፋውንዴሽን (IWMF) የ2012ን ታላቁን “የጋዜጠኝነት ጀግንነት” ሽልማቱን ለአይበገሬዋ ርዕዮት ዓለሙ ሸልሟል፡፡ ባለፈው ሜይ ርዕዮትን ወደ ወህኒ ለመወርወርና ዝም ለማሰኘት ስለተከናወነው ሂደት ጽፌ ነበር፡፡

ለዚያ ማፈርያ ፍርድ ቤት ማስረጃ ተብሎም በርዕዮት ላይ የቀረበው ሰነድ፤ከሌሎች የሙያ ባልደረቦች ጋር በህገወጥነት የተሰበሰበ የኢሜይል ልውውጥ፤በስለላ መዋቅሩ የተጠለፈ የቴሌፎን ንግግር፤ሲሆን ከሁሉም ጋር ያደረገችው ልውውጥ ግን ሰላማዊ ትግልና ለማጠናከር ሊደረግ የሚገባውን የሚያመላክት ብቻ ነበር፡፡ ርዕዮት በፍትሕ ጋዜጣና በኢትዮጵያን ሪቪዩ ድህረገጽ ላይ ያወጣችው ጽሁፍም በማስረጃነት ቀርቧል፡፡ ከፍርድ ቤት መቅረብ አስቀድሞ ርዕዮትና ውብሸት ታዬ (የአውራምባ ጋዜጣ አዘጋጅ) ከጠበቃ ጋር የመገናኘት መብታቸው ታግዶባቸው ነበርና ጠበቃ ማነጋገር አልቻሉም፡፡ ቃለ መጠይቅም የሚባለው ስርአት ያጣ ሂደትም በሚካሄድበት ወቅት የጠበቃቸው ውክልና መብት እንደታገደ ነበር፡፡ በምርመራ ወቅት የደረሰባቸውን ወከባና ስቃይ፤ የህክምና መከልከልን አቤቱታቸውን፤ ያ አሳፋሪ ፍርድ ቤት ለመስማት እንኳ ፈቃደኛ አልነበረም፡፡

ዛሬ ግን ርዕዮት ይህን ታላቅ እውቅናና ሽልማት ስትሰጥ ለማየት በመብቃቴ እጅጉን እኮራለሁ፡፡ በ2007ም ይህንኑ ሽልማት ሰርክዓለም ፋሲል ስትሞሸርበት ደስታዬ ወሰን አልነበረውም፡፡ ወጣት ኢትዮጵያዊያን ጀግኖች እጅጉን አስከፊ በሆነ ገዢ ባለስልጣን መንግስት ላይ እውነትን በመናገርና የሕዝብን ጥቅም ለማስጠበቅ ቆርጠው በመነሳታቸው ሰበብ ለእስርና ለግፍ ስቃይ የተዳረጉት ዓለም አቀፍ እውቅና፤ ክብርና ሞገስ ሲቸራቸው ከማየት የበለጠ ምን የሚያስደስት ነገርአለና!?

ርዕዮትና ሰርክዓለምን ለዚህ ክብር ያበቃቸው “ጥንካሬያቸው” ምነድን ነው? ጥንካሬ በተለያየ መልኩ ይከሰታል፡፡ እራሱን ለመስዋእትነት ለማሳለፍ ቆርጦ በጦር ግንባር የተሰለፈ ተዋጊ አደጋው ከፊትለፊቱ እንዳለ ቢያውቅም በጥንካሬው ይጋፈጠዋል፡፡ ወጣት የሆነች ሴት ‹‹ጭቆናና ድምጻቸው የታፈነባቸው ምትክ ለመሆንና ጩኸታቸውን ለመጮህ፤ እሮሯቸውን ለማሰማት፤ ለሕዝብ በመወገን፤ አቆማለሁ›› ለማለት መቁረጥ የሚጠይቀውን ዋጋም ለመክፈል ቆርጦ መነሳት ጥንካሬን ያሳያል፡፡ “ጥንካሬ” በራሱ ግን ምንድን ነው? ታላቁ ፈላስፋ እንደሚለው ‹‹ጥንካሬ በውስጥ በህሊናችን በመንፈሳችን የሚገኝ ግፊት ነው፡፡ በመረረው አደጋ ውስጥ እንድንጋፈጠውና ገትረን እንድንቋቋመው ያስችለናል፡፡›› ሌሎች እንደሚሉት ደግሞ ጥንካሬ በፍርሃትና በጅልነት መሃል የሚገኝ ነው፡፡ ምናልባትም ጥንካሬ ሌሎችንም ዋጋዎችን ቆራጥነትን፤የዓላማ ጽናትን፤ፈቃደኝነትን፤ትእግስትን፤አሳቢነትን አመኔታን ያካተተ፤ ሊሆን ይችላል፡፡ ጥንካሬን ዓላማቸው ያደረጉ ርዕዮትና ሌሎችም መስሎቿ በግል ለሚደርስባቸው ችግር፤መከራ ስቃይ ወይም እስርና እንግልት ጨርሶ አያስቡም አያስፈራቸውም፡፡ ስለዚህም እንደ ርዕዮትና ሰርክ ዓለም ያሉ ጠንካሮች እህቶችና እስክንድር ነጋንና ውብሸት ታዬን የመሰሉ ቆራጦች ስላሉን በእጅጉ ልንኮራ ይገባናል፡፡ እንደ ሰብአዊ ፍጡር ከፍተኛውን የጥናካሬ ደረጃ ያመላከቱንን ኢትዮጵያዊያን ጋዜጠኞች በእስር በመማቀቅ ላይ ቢሆኑም መከራና ችግሩ፤ ግፉና ጭካኔው ግን ጨርሶ ከዓላማቸው ዝንፍ ጥንካሬያቸውንም ሸብረክ አላደረገውም፡፡

በኦክቶበር 24/2012 በሽልማቱ ስነ ስርአት ላይ የተነበበው የርዕዮት የእጅ ጽሁፍ መልእክት ለመጪው ትውልድ የጥንካሬ ማረጋገጫ ነው፡፡የታሪክ ነጻነት፤የፕሬስ ነጻነት፤በኢትዮጵያ በሚጻፍበት ጊዜ መጪው ትውልድ ይህን የርዕዮትንና ሌሎችንም እውነታዊ መልዕክቶች ያነባል፡፡ ጊዜያዊ ግፈኛ ገዢዎች ሕዝቡን ለስቃይና ሚዛን ላጣው ግፍ በዳረገበት መራር ወቅት ርዕዮትና መሰሎቿ ሃሰትን በማጋለጥና ለግፍ እምቢታን በመምረጣቸው ለእስራት ቢበቁም ቀኑ ሲመጣ ግን በድርጊታቸው የሚኮሩ ይሆናሉ፡፡ ከዓላማዋ ሳታፈገፍግ፤ በዓለም ካሉት ወህኒዎች ሁሉ ያዘቀጠና ግፍ የበዛበት ቦታ ሆና( ወህኒው በኢትዮጵያ የገዢው መንግስት በከፍተኛ ገንዘብ የቀጠረው ኤክስፐርት እንደገለጸው) ለዓላማዋ በመቆም፤ በተራ መጻፊያና በብጭቅጫቂ ወረቀት ላይ በማቃሰት ላይ ያለውን አምባገነን መንግሥት ከወህኒ ቤት ሆና እየሞገተችውናእየሞጨረች እየተዋጋች ነው፡፡

በኢትዮጵያችን የተሻለ ሁኔታ እንዲመጣ ለማገዝ የበኩሌን አስተዋጽኦ ማድረግ አለብኝ፡፡ በርካታ ፍትሕ አልባነት፤ጭቆናዎች፤በኢትዮጵያ ውስጥ በየቀኑ በየሰአቱ በየደቂቃው በመፈጸም ላይ ናቸውና በጽሁፌ እንዚህን ሁኔታዎች እያነሳሁና እያጋለጥኩ መኮነን ይኖርብኛል፡፡ ንጹሃን ነጻነትንና ዴሞክራሲን ለመጠየቅ ባዶ እጃቸውን አለ የሚባለውን ሕገ መንግስት ላይ የሰፈረውን በማመን ሰልፍ በመውጣታቸው መረሸናቸው፤የተቃዋሚ ፓርቲዎችን አመራሮች ማሸነፋቸው ወንጀል ሆኖባቸው፤ የነጻው ፕሬስ አባላት አመለካከታቸውና አቋማቸው ከጨቋኙ አገዛዝ የተለየ በመሆኑ፤ ስለመብት መነፈግ በመሟገታቸው፤ ብክንትን፤በተመለከተ ሁኔታዎች መለወጥ እንዳለባቸው በመናገራቸው ለወህኒ መዳረጋቸውን ቀድሞም የጻፍኩበት ነው፡፡ ያንን ሳደርግም ይህን ለማድረግ በረዳኝ ጥንካሬዬ የተነሳ ዋጋ እንደምከፍልበት ተረድቼ ነው፡፡ ሆኖም ግን ጋዜጠኝነት እኔ እራሴን የምሰዋለት ሙያ መሆኑን አውቃለሁ፡፡ በሌላ አንጸር ደግሞ የኢህአዴግ ጋዜጠኞች የፕሮፓጋንዳና ቆርጦ ቀጥል አገልጋይ፤ የታዘዙትን እንጂ የታዘቡትን የማይጽፉ ጋዜጠኛ ናችሁ የተባሉ ግን ያልሆኑ የገዢው መደብ አገልጋዮች እንደሆኑም እረዳለሁ፡፡ለኔ ግን ጋዜጠኞች ድምጽ ላጡ ድምጽ ሆነው የሚሰዉ ቆራጥና ጥንካሬያቸው የማይገበር መሆናቸውን አውቃለሁ፡፡

ስለዚህም ነው በጭቆና መከራ ውስጥ ስላሉት እውነታውን በተመለከተ በርካታ ጽሁፎች ያቀረብኩት፡፡በዚህ ሳቢያ በርካታ ችግሮች ቢያጋጥሙኝም፤ እኔ ግን ለእምነቴ፤ ዓላማዬና ሙያዬ በጥንካሬ እቆማለሁ፡፡በመጨረሻም ዓለም አቀፉ ሕብረተሰብ ስለ እውነቷ ኢትዮጵያ እንዲራደ አበክሬ እጠይቃለሁ፡፡እውነተኛዋ ኢትዮጵያ በኢትዮጵያ ቴሌቪዥን እንደምታይዋት አለያም የገዢው መደብ ባለስልጣናት ፈጥረውና የሌለውን እንዳለ፤ ያልተሞከረውን እንደተከናወነ፤ ያልታሰበውን እንደተፈጸመ አድርገው እንደሚያወሩላችሁም አይደለም፡፡በእውነተኛዋ ኢትዮጵያ ውስጥ ከመጠን ያለፈ ጭቆና እየተካሄደ ነው፡፡በነጻ በማሰባቸው ምክንያት ለእስር የተዳረጉት ኢትዮጵያውያን እኔ የምተርክላችሁ እውነት መሆኑን ያረጋግጡላችኋል፡፡እባካችሁ አቅማችሁ በፈቀደ መጠን ይህን ሁኔታ ለመለወጥ ሞክሩ፡፡

ማንም የጥንካሬን እውነተኛ ትርጓሜ ማወቅ ቢያሻው፤በፍልስፍና ጽሁፎችና አተረጓጎም ውስጥ አለያም በወታደራዊ ታሪኮች ውስጥ ለማግኘት አይሞክር፡፡ ከዚህ የርዕዮት ጽሁፍ በመማር ወደ ተግባር ይቀይሩት፡፡

ሌሎቻችን ጥቂት አለያም ጨርሶ ምንም ሳናደርግ እየኖርን ባለንበት እንደ ርዕዮት ያሉትን ግለሰቦች ጥንካሬን ተላብሰው ይህን እንዲያደርጉ የሚያተጋቸው ምንድን ነው እያልኩ ብዙ ጊዜ እገረማለሁ፡፡ ከጥንካሬና ከዓላማ ቁርጠኝነት ጋር አብረው ተወልደው ነው ወይስ በኋላ ያገኙት፤ከሆነስ የትና እንዴት ነው ያገኙት? ይህ ጥንካሬ በአጋጣሚ የተቀላቀላቸው ነው? ለርዕዮትና ለመሰሎቿ የሞራል ግዴታ የሆነባቸው ስልምንድን ነው? ይህ ሊሆን የሚገባው ሳይሆን በመቅረቱ ለምን? ብለው ሌሎቻችን ግን እንደሆነው ስንቀበል እነሱ ለምንን ዋነኛ መልስ ፈላጊ መብት አድርገው ማየት የቻሉት? ርዕዮትስ ሌሎችችን ከወህኒ ውጪ ሆነን በድሎት መኖርን ስንመርጥ ከዚያ የግፍ መጋዘን ከሆነው ወህኒ ቤት ‹‹በኢትዮጵያ ውስጥ የተሸለ ሁኔታን ለማምጣት የበኩሌን አስተዋጽኦ ማድረግ አለብኝ ብዬ አምናለሁ›› ብላ ለምን መልእክቷን አስተላለፈች? ‹‹መቼም ቢሆን ለዓላማዬና ለሙያዬ በጥንካሬ እቆማለሁ›› በማለት በቆራጥነት ምን አናገራት? ‹‹ እባካችሁ አቅማችሁ በፈቀደ መጠን በኢትዮጵያ ይህን ሁኔታ ለመለወጥ ሞክሩ››፡፡ በማለትስ ለምን ተምጽኖ አሰማች? አብዛኛዎቻችን ለሃሞተቢስነታችን በበርካታው እንዲከፈለን ስንስማማ ርዕዮትን በተለይ ሁኔታው የሞራል ግዴታዋ እንዲሆን ምን አስገደዳት?

እንደ ርዕዮት ላሉት ወጣቶች እጅጉን ልዩ በሆነ መልኩ ብርታትንና ጥንካሬን ያላበሳቸው ምን እንደሆነ ማሰብ እንኳን መጀመር ያስቸግረኛል፡፡ምንልባትም ይህን መሰሉ ጥንካሬ ለተለዩ የዘመኑ ወጣቶች የተሰጠ ጸጋ ሊሆን ይችላል፡፡ ምናልባትም እኛ የዕድሜ ባለጸጎቹ ይህን የሚያላብሰን የደም ስራችን፤ ወኔያችን፤የአመለካከት ሚዛናችን ተዳክሞብን ይሆናል፡፡ ምናልባትም ለአንዳንዶቻችን ጥንካሬ ሽንፈት፤ ቅሌት ደግሞ ክብር፤ፍርሃትም ጀግንነት፤ መቀሳፈት እውነተኛነት ይመስለን እንደሁ አላውቅም፡፡ ነገር ግን ስንቶቹ በዚህ ‹‹በነጻው ዓለም ዋና ከተማ›› የሚኖሩ በብእር ስም፤ በስውር ስምና በሌላም መልኩ በርካታ ጦማሮችን መጠሪያ ስማቸውን በመደበቅ እንደሚከትቡ አውቃለሁ፡፡ ሌሎችም የራሳቸውን ጥቅም ለማስጠበቅና፤ ችሮታ ፍለጋና ቤተሰብነትን ለማግኘት በማለት የአምገነኑን ገዢ ስርአትና አገልጋዮቹን ለማስደሰት ያለውን እውነታ በመካድም እንደሚጽፉ አውቃለሁ፡፡ እንዲሁም በሃገር ውስጥ ስላለው መከራና ግፍ፤ የኑሮ ውድነትና ሌሎችም መብቶች ስለመገፈፋቸውና ሕዝቡ ለስቃይ መዳረጉን በዝምታ ማለፍን ምርጫቸው ያደረጉም አውቃለሁ፡፡ በግል ጨዋታ ግን ተቃውሟቸውን ያዥጎደጉዱታል፡፡ በሌላ በኩል ደግሞ እንደርዕዮት ያሉት ጠንካሮች ለምን ለጥንካሬያቸው የሚፈለገውን ያህል ዋጋ ለመክፈል ፈቃደኛ እንደሆኑና ሌሎቻችን ደግሞ ይህን ጥንካሬ እንዳጣነው ያስገርመኛል፡፡በአጭሩ ከጥንካሬ ጋር የተለያየነው ሃሞታችን ስለፈሰሰና ለጊዜው በሚገኝ ሽርፍራፊ ጥቅም ስንል ጥንካሬያችንን ጠቅልለን ለሃሰትና ለመስሎ መኖርነት በመሸጣችን ነው ልበል?

እኔ ርዕዮትን አላውቃትም:: የሞራል ብቃቷንና ጥንካሬዋን ግን በአድናቆት አከብራለሁ፡፡ርዕዮትና መሰሎቿ የሚኖሩት በሃሳባቸው ጸንተው፤በእምነታቸው ተማምነው እነዚህ እሴቶቻቸው በሚፈጥሩላቸው ሁኔታ ነው፡፡ በዓላማቸው ጸንተው በሞራል ግዴታቸው ተማምነው ያላቸውንና መደረግ አለበት ብለው ለሚያምኑበት ሁሉ ችሮታቸውን ሳያጓድሉ ለዚያ ለቆሙለት እውነታ በማድረግ ነው፡፡ ምንግዜም በውስጠ ህሊናቸው ውስጥ የሞራል ግዴታቸውን የሚያነቃቃና የሚያስተገብራቸው ሃይል አላቸው፡፡ የተሸለ ዓለም፤ ሚዛናዊ የሆነ፤ሰዎች ሁሉ ያላንዳች ችግርና በደል ሊኖሩበት የሚችሉ ለማድረግ፤ ሊቆጣጠሩት የማይችሉት ፍላጎትና የተግባር ጽናት በውስጣቸው አለ፡፡ ዘወትር ጭንቀታቸውና ፍላጎታቸው የሰው ልጅ ደስታና የተደላደለ ሰላማዊ ኑሮ እንዲኖረው ማድረግ ነው፡፡ ፍትሕ ሲዛባ፤ሥልጣን አለአግባብ መጠቀሚያ ሲሆን፤አድልዎ ሲፈጸም ህሊናቸው በጣሙን ይጎዳና እረፍት ይነሳቸዋል:: ስለዚህም ያንን ተቋቁሞ እንዲስተካከል መታገልን ተቀዳሚ ግዴታቸው ያደርጋሉ፡፡ እንደ ርዕዮት ያሉ ዜጎች ለግል ፍላ ጎታቸውና ድሎታቸው ጨርሶ አይጨነቁም፡፡ እኔ የሚባል እራስን የማስቀደም በሽታ ሊይዛቸው ቀርቶ ባጠገባቸውም ደርሶ አያውቅም፡፡ እነሱ ለራሳቸው ሳይሆን ለሰብአዊ ፍጡራን መብትና ጥቅም ብቻ የቆሙ ናቸውና፡፡ ሌሎች ሰዎች ክንዋኔያቸውን እንዲያመሰግኑላቸው አለያም እንዲፈቅዱላቸው አይጠብቁም፡፡ የስብስብ አርቲ ቡርቲና የስብስብ ዋጋ ቢስ አስተሳሰብ ያማቸዋል፡፡ ለራሳቸው የጥንካሬ ብርታት ሊከፈል የሚገባው ዋጋ እንዳለና ያም የሚያስከትለውን እኩይ ሁኔታ ቢያውቁትም ያንን ሁሉ ለመክፈል ፈቃደኛ ናቸው፡፡ የጥንካሬ ዋጋገው በመንፈሳቸው ጉዳት የሚከፈል መሆኑን ቢረዱም ያንንም ተቀብለውታል፡፡ እንዲህ ነው የአልበገሬዎች ሕይወትና ታሪካቸው!

ርዕዮት ከዚያ የጭቆናና የግፍ ማጎርያ ወህኒ በማንኛውም ጊዜ ልትወጣ ትችላለች፡፡ ለዚህም ማድረግ ያለባት በጉልበቷ ተንበርክካ እራሷን ዝቅ አድርጋ ከአሳሪዎቿ ይቅርታን መለመን ነው፡፡ ርዕዮት አንዳችም በደል አልፈጸመችም ስለዚህ ምንም በደል ባለመፈጸሟ ላልሰራችው ጥፋት ጨርሶ ይቅርታ መጠየቅ የሷ ስብእና አይደለም፡፡ በዚያ ማፈርያ ፍርድ ቤት ተብዬ መጋዘን ውስጥ በተላለፈው ፍትህ አልባ ፍርዳቸው ጋዜጠኛ አባቷን ልጃቸው ይቅርታ እንድትጠይቅ ይመክሯት እንደሆን ሲጠይቃቸው መልሳቸው፡-

ይህ ምናልባት አንድ ወላጅ ሊደርስበት የሚችል ግን አስቸጋሪ ጥያቄ ነው፡፡ ሁላችንም ወላጆች ሳናውቀው ከልጆቻችን ጋር የሚያስተሳስረን የደም ትስስር የሃሳብ ክር አለ፡፡ ሁል ጊዜ ለልጆቻችን መልካሙን ብቻ እንመኛለን፡፡ ከማንኛውም ጉዳት ፈጣሪ እንዲታደጋቸው እንጸልያለን፡፡ ያም ሆኖ ግን ይቅርታ መጠየቁን በተመለከተ ያ የራሷ የርዕዮት ውሳኔ ነው፤ እኔም ውሳኔዋ ምንም ይሁን ምን ያን አከብርላታለሁ፡፡ መሰረታዊ ጥያቄህን ለመመለስ፤እኔ አባቷ እንደመሆኔ ስለውሳኔዋ ያለኝና የሚኖረኝም አቋም አንዳችም ጎጂ ምግባር ያልፈጸመች ንጡህ በመሆኗ ይቅርታ ያውም ያለ ጥፋቷ እንድትጠይቅ አልፈልግም አልመክራትምም፡፡ ምንም ወንጀል አልፈጸመችምና፡፡

ስለሞራል ጥንካሬ በአንድ ወቅት ሮበርት ኬነዲ ሲናገሩ፤‹‹ይህን በመከራ የተጨናነቀ ዓለምን ለመለወጥ የሚፈቅዱ ሁሉ ያላቸው ልዩ ብቃት የሞራል ጥንካሬ ብቻ ነው፡፡ አንድ ሰው ለአዲስ ሃሳብ ሲነሳሳ ወይም የብዙዎችን ሃሳብ ሲመዝን፤ አለያም ፍትህ መዛባቱን ሲሞግት፤ እያንዳንዱ በየራሱ ትንንሽ አስተዋጽኦ በሚያደርግበት ወቅት እነዚህ ትንንሽ አስተዋጽኦዎች ተጠራቅመው ጠንካራ ጉልበት በመሆን ተኩራርቶና ማን ደፍሮኝ በሚል ከንቱ እምነት የተወጠረውን ያንን የመከራና የስቃይ ፋብሪካ የሆነውን ኃያል ነኝ ባይ ያኮራምተዋል::›› እህታችን ርዕዮትም በኢትዮጵያ የሚካሄደውን ጭቆናና የፈላጭ ቆራጭ ገዢዎች እኩይ ምግባር ለመዋጋትና በሰላማዊ መንገድ ታግሎ ማሸነፍ መቻሉን የሚያመላክት ትንሽ ግን ወሳኝና ጠንካራ መልእክቷን ለ90 ሚሊዮን ደጋፊዎቿ አስተላልፋለች፡፡

በዚህ አጋጣሚ እኔም ርዕዮትን የጥንካሬን ትክክለኛ ገጽታ ስላስተማረችን አክብሮት የተመላበት ምስጋናዬን አቀርብላታለሁ፡፡(ምንም እንኳን የኔ ትውልድ ያንን ጠንካራና ግን ትንሽ መልእክቷን ማዳመጥ ቢሳነውም) እኔ ርዕዮት ለእራሷ ትውልድ ለላከቻት መልእክት አሁንም አመሰግናታለሁ፡፡ በብዕሯ ድጋፍና መሳርያነት ጭቆናን ለሕዝብ ለማልበስ በመጣር ላይ ያለውን ስርአት የጭቆናን ግርግዳ በብእሯና በብጫቂ ወረቀቷ ለመቦጫጨቅ በመነሳቷም አመሰግናታለሁ፡፡ እኛ ገሃድ የሆነውን የጭቆና ጫና አንሰማም አናይም ስለ እሱም አንናገርም ማለትን ስንመርጥ ርዕዮትና መሰሎቿ ግን በዚያ በአሰቃቂው ወህኒ ይማቅቃሉ፡፡ በጨቋኞችና በእኩይ አሳቢዎችና ፈጻሚዎች አመለካከት ላይ ሶስት ምርጫዎች አሉን፡፡ሃቁን ሸሽተነው በሃፍረት ሸማ ተሸፍነን መኖር፡፡ ምንም ጭቆና የለም በማለት ያለውን ክደን መኖር፡፡ አለያም ልክ እንደርዕዮት ሁሉ ያንን እኩይ ምግባር በጥንካሬ በመጋፈጥ ድምጻቸውን ለታፈኑ ድምጽ ለመሆንና ሰብአዊ ክብር ለመላበስ መወሰን፡፡ ድምጻቸው ለታፈነባቸው ድምጽ መሆንን ባንደፈርውም፤ ድምጻቸው ለታፈነባቸው ድምጽ በመሆናቸው ለእስር ለተዳረጉትስ ድምጽ መሆን ምርጫችን ሊሆን አይገባም?

እንደ ርዕዮት፤ሰርክዓለም፤እስክንድር ነጋ፤ውብሸት ታዬ፤ዳዊት ከበደ የመሳሰሉት ጀግኖቻችን በዓለም አቀፉ ሕብረተሰብ ሲከበሩና ለጥንካሬያቸው የሚገባቸውን ክብርና ሞገስ በያዓመቱ ሲሰጣቸው፤ እኛም ተግባራቸውን በቅርብ እያየንና እያወቅንም ዝምታችንን ብቻ መለገሳችን የሚያም: የሚያሳፍር የሚያሳዝን ሁኔታ ነው፡፡ ለምንድን ነው የማናከብራቸው? ማንነታቸውን የማናደንቅላቸው? የሚገባቸውን ክብርና ሞገስ በአደባባይ የማናውጅላቸው ለምን ይሆን? ለርዕዮቶቻችን፤ ለሰርካለሞቻችን፤ ለእስክንድሮቻችን፤……የዓለም ሕብረተሰብ ለምን ያከብራቸዋል?

‹‹በኢትዮጵያ የተሻለ ነገ እንዲመጣ የበኩሌን አስተዋጽኦ ማድረግ እንዳለብኝ አምናለሁ::›› ርዕዮት ዓለሙ

የተቶረገመው ጽሁፍ (translated from):

Ethiopia’s Reeyot: “The Price for My Courage”

(ይህን ጦማር ለሌሎችም ያካፍሉ::)

ካሁን በፊት የቀረቡ የጸሃፊው ጦማሮችን ለማግኘት እዚህ ይጫኑ::

http://www.ecadforum.com/Amharic/archives/category/al-mariam-amharic

Ethiopia’s Reeyot: “The Price for My Courage”

Posted on October 28, 2012, Updated on October 29, 2012 by Alemayehu G. Mariam

ree There are few things more difficult or dangerous than speaking truth to abusers of power. But for Reeyot Alemu, the 31 year-old young Ethiopian heroine of press freedom, no price is high enough to keep her from being “the voice of the voiceless”. She will speak truth to power even when she is muzzled and gagged and in prison: “I knew that I would pay the price for my courage and I was ready to accept that price,” said Reeyot in her moving handwritten letter covertly taken out of prison.

“Courage is the most important of all the virtues, because without courage you can’t practice any other virtue consistently,” said Maya Angelou, the great African American civil rights advocate and literary figure. Last week, the International Women’s Media Foundation (IWMF) awarded Reeyot Alemu its prestigious “2012 Courage in Journalism Award”. Last May, I wrote a column on Reeyot (Young Heroine of Ethiopian Press Freedom), expressing my outrage over the “legal” process used to railroad her to prison:

The so-called evidence of “conspiracy” against Reeyot in kangaroo court consisted of intercepted emails and wiretapped telephone conversations she had about peaceful protests and change with other journalists. Reeyot’s articles in Feteh and other publications on the Ethiopian Review website on the activities of opposition groups were also introduced as evidence. Reeyot and Woubshet Taye [editor of Awramba Times] had no access to legal counsel during their three months in pretrial detention. Both were denied counsel during interrogations. The kangaroo court refused to investigate their allegations of torture, mistreatment and denial of medical care in detention…

Reeyot200 Today, I am ecstatically proud to see Reeyot as a recipient of the IWMF award for 2012. When Serkalem Fasil won the same award in 2007, I was overjoyed. What can be more awesome than having young imprisoned Ethiopian journalists standing up for the truth and against tyranny and lies being recognized, honored and celebrated for their heroic efforts by the world?

But what is the “courage” for which Reeyot and Serkalem were honored? Courage comes in many forms. The soldier who fights on the battlefield despite immediate danger to his life is driven by courage. A young woman who stands up to tyranny and defiantly declares, “I will be a voice for the voiceless and am prepared to pay the price”, is equally driven by courage. But what is courage itself? The great philosophers tell us that courage is a virtue that is manifested in the endurance of our body, mind and spirit. It enables us to “stand immovable in the midst of dangers”. Others say courage is found between cowardice and rashness. Perhaps courage is a vessel that contains other virtues including perseverance, tenacity, determination, patience, compassion and moral conviction in one’s beliefs. Those who practice courage in their lives, like Reeyot and others, do so despite personal sorrow and hardship, popular opposition, condemnation or commendation or official persecution and prosecution. We should be proud to have young women like Reeyot and Serkalem and young men like Eskinder Nega and Woubshet Taye and so many other jailed and exiled Ethiopian journalists who exemplify the highest standards of courage as human beings, citizens and journalists.

Reeyot’s handwritten statement read at the IWMF award ceremony in N.Y. on October 24, 2012 is a testament to courage for the ages. When the history of freedom — press freedom– in Ethiopia is written, future generations of Ethiopians will read the words of Reeyot and others like her and take pride in the fact that when the chips were down and the heavy boots of dictatorship crushed the people and trampled over their rights, there were few who stood for truth and against falsehood; for truth and against tyranny; and for truth, honor and country. It is truly inspiring to see a young woman who is confined in one of the worst prisons in the world (a prison described as barbaric and primitive by none other than a world renowned expert hired by the ruling regime in Ethiopia) standing up defiantly and fighting a ruthless dictatorship from prison with a ballpoint pen and scraps of paper:

I believe that I must contribute something to bring a better future [in Ethiopia]. Since there are a lot of injustices and oppressions in Ethiopia, I must reveal and oppose them in my articles.

Shooting the people who march through the streets demanding freedom and democracy, jailing the opposition party leaders and journalists because of only they have different looking from the ruling party, preventing freedom of speech, association and the press, corruption and domination of one tribe are some of the bad doings of our government. As a journalist who feels responsibility to change these bad facts, I was preparing articles that oppose the injustices I explained before. When I did it, I know that I would pay the price for my courage and I was ready to accept that price. Because journalism is a profession that I am willing to devote myself. I know for EPRDF, journalists must be only propaganda machines for the ruling party. But for me, journalists are the voices of the voiceless. That’s why I wrote many articles which reveal the truth of the oppressed ones. Even if I am facing a lot of problems because of it, I always stand firmly for my principle and profession. Lastly, I want to ask the international community to understand about the real Ethiopia. The real Ethiopia isn’t like that you watch in Ethiopia television or as you listen to the government officials talk about it. In real Ethiopia, a lot of repressions are being done. My story can show you the story of many Ethiopians who are in prison because of their independent thinking. Please, try your best to change this bad reality.

If anyone should seek the real definition of courage, let them not look for it in philosophical discourses or the annals of military history. Let them read these words from Reeyot and apply them to their cause.

But I often wonder: What makes individuals like Reeyot do what they do while the rest of us do very little or nothing? Were they born with courage or did they acquire it; and if so how and where? Was courage thrust upon them by circumstances? Why is it a moral imperative for Reeyot and others like her to “dream of things that never were, and ask why not” when many of us “look at things the way they are, and ask why?”. Why did Reeyot defiantly declare from prison, “I believe that I must contribute something to bring a better future [in Ethiopia]” while many of us sit comfortably in freedom and are only concerned about contributions to bettering ourselves? Why did she resolutely proclaim, “I always stand firmly for my principle and profession.”? Why would she plead with the world, “Please, try your best to change this bad reality [in Ethiopia].” Why is it a moral imperative for Reeyot to pay a price for her courage while most of us expect to be paid handsomely for our cowardice?

I cannot even begin to fathom the extraordinary courage of young people like Reeyot. Perhaps courage is a virtue reserved for some very special young people. Perhaps many of us in the older generation have lost our nerve, our mettle, our consciences. Perhaps some of us believe courage is cowardice, shame is honor, fear is valor and falsehood is truth. I don’t know. But I do know many who live in the “capital of the free world” write lofty opinions using pen names, pseudonyms and noms de guerre. They will boldly profess the “truth” while hiding their identity in anonymity. I know many who shade, decorate and nuance the ugly truth about dictatorship with eloquent words of ambiguity, evasiveness and equivocation just to serve their personal interests. I know many who are willing to testify the whole truth about tyranny in private but not a word in public. I have heard many speak the language of silence against tyranny. I have seen many pretend to be deaf, mute and blind to crimes against humanity. I have also wondered why Reeyot and others like her are willing to pay the price for their courage and many of us lack courage. Could it be that we are unwilling to pay the price for the courage of our convictions because we have neither courage nor convictions?

I do not know Reeyot, but I know and deeply honor the courage of her moral convictions. People like Reeyot live according to ideas and beliefs that originate in higher moral, spiritual and patriotic purposes. They take a moral stand and give everything they have got for what they believe ought or should be done. They have moral concerns which reside deep in their consciences. They are driven by irrepressible impulses to help create a better world, a more just, equal and compassionate society. They are deeply concerned about their fellow human beings and the human condition. They are outraged and disgusted by injustice, abuse of power and arbitrariness because it offends their basic sense of morality. Citizens like Reeyot are neither bound nor motivated by personal gain. They do not seek the approval of others. They reject herd mentality and groupthink. They know there is a personal price to be paid for their courage and are willing to pay pay it come what may. They know the price for their courage is the price of their soul. Such is the life story of heroes and heroines!

Reeyot can walk out of that “barbaric” prison at any time. All she has to do is get down on her knees, bow down her head and beg to be “pardoned”. But Reeyot does not want a pardon because she has done nothing wrong for which she needs to be pardoned. Following her sentence in kangaroo court, Reeyot’s father, responding to a reporter’s question on whether he would advise his daughter to apologize and beg for a pardon, replied:

This is perhaps one of the most difficult questions a parent can face. As any one of us who are parents would readily admit, there is an innate biological chord that attaches us to our kids. We wish nothing but the best for them. We try as much as humanly possible to keep them from harm…. Whether or not to beg for clemency is her right and her decision. I would honor and respect whatever decision she makes… To answer your specific question regarding my position on the issue by the fact of being her father, I would rather have her not plead for clemency, for she has not committed any crime.

Robert F. Kennedy once said, “moral courage is … the one essential, vital quality for those who seek to change a world that yields most painfully to change. Each time a person stands up for an idea, or acts to improve the lot of others, or strikes out against injustice, (s)he sends forth a tiny ripple of hope, and crossing each other from a million different centers of energy and daring, those ripples build a current that can sweep down the mightiest walls of oppression and resistance.” Because our sister Reeyot stood up and exposed the injustices of Ethiopia’s tyrants, she has sent a tiny ripple of hope to 90 million of her compatriots.

I want to thank and honor Reeyot for teaching us the real meaning of courage. I thank her for sending a tiny ripple of hope to her generation (though I strongly doubt my generation could feel the tiny ripples); for standing up against tyrants and clawing at the mightiest walls of oppression with a ballpoint pen and scraps of paper. Reeyot and so many others languish in prison while the rest of close our eyes, seal our lips and plug our ears so we hear no evil, see no evil and speak no evil about evil. I believe we all have three choices in the face of the evil of tyranny. We can evade and avoid it behind a badge of shame. We can pretend there is no evil behind a badge of indifference. Or we can, like Reeyot, face evil wearing the red badge of courage and become the voice for the voiceless. If we can’t be a voice for the voiceless, could we at least be a voice for those imprisoned voices of the voiceless?

Postscript: It is painful and embarassing for me to see many Ethiopian heroes and heroines like Reeyot, Serkalem, Eskinder Nega, Woubshet Taye, Dawit Kebede and others recognized, honored and celebrated by international human and press rights organizations year after year while we seem oblivious to their extraordinary plight and personal sacrifices. Why can’t we honor them? Celebrate them? Pay tribute to them? If we don’t show love, honor and respect to our Reeyots, Serkalems, Eskinders and …, why should others?

“I believe that I must contribute something to bring a better future in Ethiopia.” Reeyot Alemu

Sapere Aude!!

Amharic translations of recent commentaries by the author may be found at:http://www.ecadforum.com/Amharic/archives/category/al-mariam-amharic and http://ethioforum.org/?cat=24

Previous commentaries by the author are available at:http://open.salon.com/blog/almariam/ and www.huffingtonpost.com/alemayehu-g-mariam/

ስለጡት ካንሰር ለኢትዮጵያኖች የጥሞና ማሳሰቢያና ማስገንዘቢያ

Posted on October 24, 2012, Updated on October 24, 2012 by Alemayehu G. Mariam

ከፕሮፌሰር ዓለማየሁ ገብረማርያም

ትርጉም ከነጻነት ለሃገሬ

ወርሃ ኦክቶበር (ጥቅምት)በአለም የጡት ካንሰር ማሳሰቢያና ማስገንዘቢያ ወቅት ነው፡፡ ወሩን በሙሉ በዓለም ላይ ሕዝባዊና የግል ድርጅቶች የፕሮግራሞቻቸውና የእንቅስቃሴዎቻቸው ትኩረት ሁሉ በጡት ካንሰር መንስኤ ላይ በማትኮር፤ አደጋውን ለመቀነስ፤ ቅድመ ጥንቃቄ ስለማድረግ፤ ህክምናና ምርምር በማከናወን ላይ ይገኛሉ፡፡ በእርግጠኝነት በተረጋገጠው መሰረት በአብላጫ በዓለም ላይ ሴቶችን በማጥቃት ላይ ያለው የጡት ካንሰር ነው፡፡ በሚሊዮን የሚቆጠሩ ሴቶች በበሽታው በየዓመቱ ሲለከፉ ከነዚህም መሃል በሢ የሚቆጠሩት ለሞት ይዳረጋሉ፡፡ኮመን ፎር ዘ ኪዩር የተባለው የአሜሪካ ድርጅት እንደአስቀመጠው በአሜሪካን የሚገኙ አብላጫዎቹ አፍሮ አሜሪካውያን መሃል ሁለተኛው ገዳይ በሽታ የጡት ካንሰር እንደሆነ ያረጋግጣል፡፡ በአፍሪካ ስለዚህ ገዳይ በሽታ የታማሚ መጠንና ስለሚያደርሰውም አደጋ አያም ስለሚሰጠው ትኩረትና ህክምና በትክክል እንዲህ ነው ለማለት ዘገባም ሆነ መግለጫ ስለሌለ ብዙ ማለት ያስቸግራል፡፡ በአፍሪካ የበሽታው ሁኔታ ሊታወቅ የሚችለው ታማሚው በበሽታው ተይዞ ለህክምና ወይም ለመመርመር ወደ ጤና ጣቢያ አለያም ህክምና ማእከል ሲሄድ ብቻ ነው፡፡ አብላጫው የሴቶች ቁጥር በሚኖርበት የገጠሩ ክፍል ስለበሽታው ሁኔታ መዝግቦ መያዝና ማስረጃዎችን ማሰባሰቡ በብዙም የተለመደ ወይም ሁኔታ የተፈጠረለትም አይደለም፡፡ ስለበሽታው ሁኔታ ክትትልና ዘገባም ሆነ ስለበሽተኞቹ ሁኔታ ጥናት ማካሄድን ከምር ይዘው በማስኬድ ላይ የሚገኙት ጥቂት የአፍሪካ ሃገራት ናቸው፡፡

የጡት ካንሰርና የሕክምና አገልግሎት በኢትዮጵያ

በኢትዮጵያ የጤና ባለስላጣናት በሚያወጡት ሪፖርት ላይ የጡት ካንሰር ቅድሚያ የሚሰጠው በሽታ ሆኖ አይታይም፡፡ በሃገሪቱ ካለው የጤና ላዕላይ መዋቅር ደካማና ያልተመጣጠነ መሆን፤ የጤና ማእከል እጥረት፤ለጤና ካለው ደካማ ትኩረት አኳያ፤ ይህ አዲስ ነገር ሆኖ ባይታይም ይቅር የሚባል ጉዳይ ግን ጨርሶ ሊሆን አይችልም፡ ፡ በኢትዮጵያ ጤና አጠባበቅ ላይ የሚታየው ስታትስቲክስ የጨለመና ልብ የሚሰብር ጉዳይ ነው፡፡

እንደ 2006ቱ የዓለም ጤና ድርጅት(WHO) ዘገባ መሰረት፤ የኢትዮጵያ ሕዝብ ቁጥር 77 ሚሊዮን ተብሎ ተገምቷል፡፡ ይህን ታላቅ የሕዝብ መጠን የህክምና አገልግሎት ለመስጠትም 1,936 ሃኪሞች አሉ (1 ዶክተር ለ 39,772 ሰዎች)፥ 93 የጥርስ ሀኪሞች (1 ለ 828,000 ሰዎች)፥ 15,544 ነርሶችና የልምድ አዋላጆች (1 ለ 4,985 ሰዎች)፥ 1,343 ፋርማሲስቶች (1 ለ 57,334 ሰዎች)፥ እና 18,652 የጤና ባለሙያዎች (1 ለ 4,128 ሰዎች) አሉ:: የሃገር ውስጥ ጠቀሜታ በመቶ ሲሰላ ለጤና ይሚወጣው 5.9 በመቶ ነው፡፡ አጠቃላይ የመንግስት የገንዘብ ፍሰት ድርሻን በጤና ላይ በተመለከተም 58.4 በመቶ ሲሆን ተራፊውን 41.6ቱን የሚሸፍኑት የግል ባለሃብቶችና ድርጂቶች ናቸው፡፡ የህክምና መኝታ አልጋዎች መጠን ለ10,000 ሰዎች ከ25 አላጋ ያነሰ ነው፡፡ የሕክምና የመንግስት ወጭ በግለ ሰብ ሲተመን ከ3 የአሜሪካ ብርን አያልፍም፡፡የዓለም የጤና ድርጅት አነስተኛው መጠን ለ 100,000 ሰዎች 25 ዶክተሮች ያስፈለጋሉ ይላል፡፡ በማርች 2007 ዓም፤ ሙት ወቃሽ አያድርገንና፤ ያለፉት ጠቅላይ ሚኒስትር መለስ ዜናዊ ስለ ሃኪሞች ሲናገሩ እንዳሉት፤ ‹‹በኢትዮጵያ ዶክተሮች አያስፈልጉንም……. ሃኪሞቹ ወደያሻቸው ቦታ ሊሄዱ ይችላሉ፡፡ በፍጹም የተለያ አመለካከት ሊደርግላቸው አይችልም›› በማለታቸው በኮንፍራንሱ ላይ የነበሩትን ሁሉ ያስደነገጠና ያሳዘነ አባባል ነበር፡፡ እንደ ፎሪን ፖሊሲ መጽሔት አባባል፤ ‹‹በአፍሪካ ሁለተኛዋ ታላቅ የሕዝብ ቁጥር ባላት ኢትዮጵያ (80 ሚሊዮን) ካሉት ሃኪሞች የበለጠ ቁጥር በቺካጎ የሚሰሩት የኢትዮጵያውያን ዶክተሮች ቁጥር የበለጠ ነው፡፡”

በ ኦክቶበር 2010 በአምስት ተከታታይ ጽሁፍ ‹‹የኢትዮጵያ እናቶች›› በሚለው ዘጋቢ የጋዜጣ ጽሁፏ ሃና ኢንግበር ዊን ዝቅተኛ ደረጃ ላይ ስላለው የአፍሪካን የውልደትና የጤና አሳሳቢና አስደንጋጭ ጉዳይ ስዕላዊ ድርሰቷን አቅርባ ነበር፡፡ ‹‹በኢትዮጵያ የወላጆችን የጤና ሁኔታና የወሊድ ስርአትን በተመለከተ ተሃድሶ የሚያስፈለግው ጉዳይ ነው›› ብላ ዊን ጽፋ ነበር፡፡ ከስድስት በመቶ የሚያንሱት ኢትዮጵያዊያት እናቶች በወሊዳቸው ወቅት የህክምና እርዳታ እንደሚያገኙ የ2005ቱ የጤና ጥናት ያሳያል፡፡ በወሊድ የሚሞቱት ቁጥር በዓለም እጅጉን አስከፊ የሆነ ነው፡፡ በጥናቱ መሰረት ከ 100,000 ወላዶች መሃል 673 እናቶች በወሊድ ሰበብ ለሞት ይዳረጋሉ፡፡››

በዚህ አስደንጋጭ ዘገባና የጡት ካንሰርን ሁኔታ ማስጠንቀቂያና ማሳሰቢያ የግልም ሆነ መንግስታዊ ተቋም በሌለበት፤ ይህ የጡት ካንሰር በኢትዮጵያ ምን ደረጃ ላይ እንዳለ፤ መወሰድ ስለሚገባው ጥንቃቄ፤ ሰለአጠቃላይ ሁኔታው እንዲህ ነው ብሎ ማስቀመጡ አስቸጋሪ ነው፡፡ ዘመን አመጣሹን ቅድመ ምርመራ ለማድረግ የሚያስችለው “ማሞግራም” የተባለው መሳርያ በአብዛኛዎቹ ኢትዮጵያውያን ሴቶች ጨርሶ አይታወቅም በእርግጠኛነትም ልመርመር ለምትል እናትም ዋጋው የሚደፈር አይደለም፡፡ በሽታው ስር ሰዶ የከፋ ደረጃ በሚደርስበትም ጊዜ ቢሆን ኢትዮጵያዊያን እናቶች አማራጭና አቅማቸው የሚፈቅድላቸው የባሕል መድሃኒትና የመሳሰሉትን ነው፡፡ ኪሞና ራዲዩቴራፒ ከጥቂት የተረፋቸውና ያላቸው ወደ ውጪ ሄደው ለመታከም ከታደሉት ባሻገር ለብዙሃኑ ኢትዮጵያዊያት እናቶች በሃሳብ ደረጃ እንኳ የማይታወቅ ነው፡፡

ስለካንሰር ኤች አይ ቪ /ኤይድስ የሚስጥራዊነትና የዝምታ ባሕል

ስለአንዳንድ በሽታዎች ሚስጥር ማድረግና ዝምታን መምረጥ በኢትዮጵያም ሆነ በዲያስፖራው የሚገኙ እትዮጵያዊያን መሃል እጅጉን የሚያስገርምና የሚያሳዝን ባሕል አለን፡፡ ሁለቱ የማይደፈሩትና በድብቅ የሚያዙት በሽታዎች ደግሞ ኤድስና ካነሰር ናቸው:: የዚህም ዝምታና ሚስጥራዊነቱ ህጉ እስከ እለተ ሞት ድረስና ከዚያም በኋላ ሚስጥረነቱን ማክበር ነው፡፡ ይህንንም አሳዛኝና አሳፋሪ የሚስጥራዊነት ባህል በቅርቡ ለህልፈት በተዳረጉት በመለስ ዜናዊ ሁኔታ አይተነዋል፡፡ የመለስ ሕመምና የሞቱ መንስኤ ምንነትና ሰበቡ ከፍተኛ ጥብቅ ሃገራዊ ሚስጥር ሆኖ ይኖራል፡፡ በስፋት እንደሚነገረውና እንደሚታመነውም የመለስ ሞት ሰበቡ የአንጎል ካንሰር ነው፡፡ የኒው ዮርክ ታይምስ የውጪ ዲፕሎማቶችን ጠቅሶ እንደዘገበው ‹‹መለስ በጉበት ካንሰር ይሰቃይ ነበር፡፡›› ጋዜጠኞችን ለመጠበቅ የተሰለፈው ድርጅት (ዘ ኮሚቴ ቱ ፕሮቴክት ጆርናሊስት) እንደዘገበው መለስ በብራስልስ ሆስፒታል በጉበት ነቀርሳ ሳቢያ ሞቷል ብልዎል፡፡ በአጠቃላይ ካንሰር በተለይም የጡት ካንሰር በብዙ ኢትዮጵያዊያን በተማሩትም መሃልና ውጪውን ዓለምም ባዩት መሃልም ቢሆን የማይነገር የማይነሳ የሚደበቅ ሚስጥር ነው፡፡

ይህ የሚስጥራዊነትና የዝምታ ባህል ለብዙ ሺህ ኢትዮጵያውያን ሞት ምክንያት ሆኗል፡፡ ለምሳሌ በርካታ ኢትዮጵያዊያን ሴቶች በዲያስፖራው ለሞት የተዳረጉበት መነሾ አስቀድመው ስለበሽታው ምርመራን ባለማደረጋቸውና የፍርሃታቸውም ምክንያት የምርመራው ውጤት የበሽታው ተጠቂነታችንን ያሳውቀናል በሚል መሆኑ ይታወቃል፡፡ በበሽታው የተያዙት እነዚህ ሴቶች ጉዳዩን ከዘመድም ከወዳጅም ደብቀው በማቆየት እስከመጨረሻው ድረስ ሳያወጡት ኖረው በሽታው ስር ከሰደደና ሕክምናም ምንም ሊያደረግ ወደማይችልበት ደረጃ እስኪደርስ በሚስጥር ይይዙትና መደምደሚያው የሞት መቅሰፍትን መጠበቅ ይሆናል፡፡

የግልጽነትን ባሕል በማዳበር የጡት ካንሰርንም ሆነ ሌሎችን በሽታዎች በነጻ መወያየት

ለብዙ ዓመታት ስለ ጡት ካንሰር ምንም ግንዛቤ አልነበረኝም፡፡ ስለቅድመ ምርመራው በቂ እውቀት ሳይኖረኝ በሬን እስኪያንኳኳ ቆይቼ ነበር፡፡ቆይቼ ግን ብዙ ተማርኩ፡፡ አወቅሁ፡፡ ያም የሚከተለው ነው፡-

…….አስቀድሞ ከተደረሰበትና አስፈላጊው ቅድመ ምርመራ ከተደረገ፤ ዘመን በፈጠራቸው የሕክምና መሳርያዎች እርዳታ የጡት ካንሰር ሊታከም የሚችል በሽታ ነው፡፡ የጡት ካንሰር እንዳለባት ለአንዲት ሴት መንገር ማለት የሌት ተቀን ቅዠቷን ማስታጠቅ ማለት ነው፡፡ ሴቶች ሁኔታውን ሲሰሙ ወዲያው ወደ መደናገጥና ፍርሃት ውስጥ ይገባሉ፡፡ በአሜሪካ የሚኖሩ በርካታ ኢትዮጵያዊያን ሴቶች ወቅታዊውን የሚሞግራፍ ምርመራቸውን ቸል ብለው ይተዉታል፡፡ ለአንዳንዶቹ እንደ ሰበብ የመመርመሪያውን ሂሳብ የመክፈል አቅም ማጣት አድርገው ይሸሹታል፡፡ ኢንሹራንስ ከሌለ በስተቀር በአሜሪካ ሕክምናን ማድረግ እጅጉን አስቸጋሪ ጉዳይ ነው፡፡ ሆኖም ለምርመራውም ሆነ ለህክምናው አቅሙና መንገዱ ያላቸውም ቢሆኑ አያደርጉትም፡፡ ለዚህ አደገኛ በሽታም አቅም እያለ ክትትልና ህክምና አለማድረግ ሰበብ አለው፡፡ ከሰበቦቹ ዋነኛ ተብሎ ሊጠቀስ የሚችለውም፤ ስለ ጡት ካንሰር ጉዳት በቂ ግንዛቤ አለመኖር ነው፡፡ አንዳንዶች ደግሞ ጨርሶ ስለዚህ ጉዳይ ማንሳትም ሆነ መወያየት አይፈቅዱም፡፡ በጠና ካልታመሙ በስተቀር ወደሃኪም አይሄዱም፡፡በዚህም እራሳቸውን ለማዳን መንገድ አይኖራቸውም፡፡

የጡት ካንሰር ማንኛዋም ሴት ልትደብቀው አለያም ችላ ልትለው የማትችለው በሽታ ነው፡፡ የጡት ካንሰርን ችላ ማለት በደን ውስጥ መቀጣጠል የጀመረን እሳት ችላ እንደማለት ነው፡፡ በደን መሃል ችላ የተባለ እሳት ደኑን እንደሚያጠፋው አያጠያይቅም፡፡ የጡት ካንሰርም መኖሩ ተጠርጥሮ ከታወቀ በኋላ ችላ ከተባለና አስፈላጊው ክትትል ካልተደረገ በቀር ስር እየሰደደና በሰውነት ውስጥ በመሰራጨት ተጠቂውን ለሞት መዳረጉ አይቀሬ ነው፡፡ ለብዙዎቹ ሴቶች በጡት ላይ የሚሰማን መጎርበጥ አለያም የሚታይን እብጠትም ሆነ አዲስ ስሜት፤ ሕመም እስካላስከተለ ብሎ ችላ በማለት ተዘናግቶ መቆየት የተለመደ ቢሆንም ግን አግባብ አይደለም፡፡ምንም አይነት በጡት አካባቢ የሚታይ እብጠት አስጊነቱ ቅድሚያ ተሰጥቶ ወደ ዶክር ሄዶ መታየቱ እጅጉን አስፈላጊ ው፡፡

እነዚህ ከላይ የተጠቀሱት ቃላቶች ከሁለት ዓመታት በፊት በባለቤቴ ‹‹ለኢትዮጵያዊያት እህቶቼ የተጻፈ ደብዳቤ›› በሚል ርዕስ የተጻፉ ናቸው፡፡ የጡት ካንሰርን በማሸነፍ ታሪኳንም ከኢትዮጵያዊያት እህቶቿ ጋር ተካፍላለች፡፡ ‹‹በርካታ ኢትዮጵያዊያን ስለ ጡት ካንሰር ምርመራና ህክምና ያላቸው እምነት ከአፈ ታሪክነት የማያልፍ ነው፡፡ ለምሳሌ አንዳንድ ኢትዮጵያዊያት ወቅታዊ የማሞግራፍ ክትትላቸውን የሚያቋርጡት ከመመርመርያው መሳርያ የጡት ካንሰር ይይዘናል ብለው ያምናሉ፡፡ ማሞግራፍ ግን የጡት ካንሰር አያሲዝም፡፡ ልክ ራጂ እንደመነሳት ቀላልና ህመምም የሌለው ነው፡፡›› በፅሁፏ ላይ ትኩረት ሰጥታ ያስገነዘበችው ‹‹አንዳንድ ኢትዮጵያዊያት በካንሰር መያዝን እንደ አሳፋሪ ተግባር አድርገው ይመለከቱታል፡፡ ጓደኞቻቸውም ሆኑ ቤተሰቦቻቸው እንዲያውቁባቸው አይፈልጉምና በሚስጢር ይዘውት አስጊ ደረጃ ላይ ደርሶ ህክምናም ምንም ሊያደርግ በማይችልበት ወቅት ወደ ሆስፒታል መሄዳቸው ግድ ይሆናል፡፡ የጡት ካንሳር በምንም መለኪያ አሳፋሪ አይደለም፡፡በሽታው ድሃና ሃብታም ሳይልና ልዩነት ሳያደርግ፤ጥቁር ነጭ ብሎ ቀለም ሳይለይ፤ የትም ዓለም ላይ በምትኖር ሴት ላይ የሚደርስ ነው፡፡››

አንዳንድ ኢትዮጵያዊያት ሴቶች ትኩረት ሊሠጧቸውና ሊገነዘቡት ስለሚገቡ ሁኔታዎች አበክራ ትናገራለች፡፡ ‹‹ከምንም በላይ ላተኮርበት የምፈልገው ጉዳይ ኢትዮጵያዊያት ሴቶች ወቅታዊ የሆነ የሃኪም ክትትል ማድረግና፤ በማሞግራፍም መመርመርንና የሚከሰተውን አላስፈላጊ ስሜት ምንነት መረዳት አስፈላጊነትን ነው፡፡ የጡት ካንሰር እንደ ኢንፍሉዌንዛ አይደለምና በጥቂት ቀናት የአልጋ ላይ እረፍት አይጠፋም፡፡ ችላ ከተባለ ህይዎትን ከባድ አደጋ ላይ ይጥላል፡፡ ከዚህ አስጊ ሁኔታ ለመዳን መፍትሔው ወቅታዊ ክትትል ማድረግ ብቻ ነው፡፡›› ባለቤቴም ስታስረዳ ‹‹ኢትዮጵያዊያት ሴቶች መሰረታዊ የሆነውን ነገር ለማድረግ ቸል በማለት፤ በጅምሩ ሊቆምና ሊገታ የሚችለውን በሽታ በመዘንጋትና በሌላም ሰበብ በርካታ ጓደኞቿን፤ ወዳጆቿን የስራ ባልደረቦቿን፤እና የቤተሰቦቿን አባላት በዚህ በሽታ አጥታለች፡፡›› በዚህም እጅጉን ታዝናለች ትጸጸታለች፡፡

ለኢትዮጵያዊያት ሴቶች የጡት ካንሰር ማስገንዘቢያ ወር ፡ – ለኢትዮጵያዊያን ወንድሞቼ የተጻፈ ‹‹ደብዳቤ››

በ‹‹ደብዳቤዋ›› ላይ ባለቤቴ ስለ ውይይት ማካሄድና የአካባቢም የተግባር እንቅስቃሴ ፤ ትኩረት አስፈላጊነትን አበክራ ትናገራለች፡፡

‹‹በአሜሪካ ለሚኖሩ በርካታ ኢትዮጵያዊያት የቋንቋ የባሕል፤የገንዘብ ጥያቄ ወቅታዊ ክትትልና የማሞግራፍ ምርመራ ለማደረግ ችግር ፈጣሪ እንደሆኑ እረዳለሁ፡፡ ይህን ችግር ለማሰወገድ ደግሞ ኢትዮጵያዊያት እህቶች እርስ በርስ በመረዳዳት፤ በአብያተ ክርስቲያናት በመነጋገር፤ በማህበረስብ ግንኙነቶች በመመካከር፤ ስለ ጡ ካንሰር በግልጽ በመወያየት፤ የአስቀድሞ ጥናቃቄን በማጎልበት ይህን ሀኔታ ሊወጡት እንደሚችሉም እምነት አለኝ፡፡ በዚህም ስለ ደም ግፊታችን እንደምንመካከረው ሁሉ ስለጡት ካንሰርም በመነጋገር በጊዜው እርዳታ ማግኘት እንችላለን፡፡››

ጥሪዋንና ተማጽኖዋን በተለይም ለኢትዮጵያዊያት ሴተ ዶክተሮች ስታስተላልፍ፤ ‹‹ሴቶች እህቶቻችንን የማስተማር ቀደምት ሚና እንዲጫወቱና፤ስለበሽታው በማስተማር፤ቅድመ ምርመራውንም በማድረግ በበሽታው የተያዙትንም አስፈላጊውን የክትትል ህክምና እንዲያደርጉ በመምከርና በመርዳት እንዲተባበሩ ትጠይቃለች፡፡›› በአሜሪካ ነጻ የጡት ካንሰር ምርመራ ለማድረግ አቅም ለሌላቸው ነጻ ምርመራ የሚያደርጉ በርካታ የአካባቢ ሆስፒታሎችና ክሊኒኮች አሉ፡፡›› ተስፋዋም ‹‹ሴቶች እህቶቿ በየአካባቢያቸው ተሰባስበው በመደራጀት በመላው አሜሪካ የመተጋገዝ ቡድን ለማቋቋምና ለመረዳዳት ይችላሉ፡፡›› የሃይማኖት ተቋማትንም ‹‹የሙያው እውቀት ያላቸውን በመጋበዝና ሴቶችንም በማስተባበር አስፈላጊውን ትምህርት እንዲያገኙ በማድረጉ ረገድ ቅድመ ምርመራን፤ የማሞግራፍ ምርመራ፤ለማድረግም ለማያውቁት መንገዱን በማሳየትና በማበረታታት ከፍተኛ እንቅስቃሴ በማድረግ እንዲተባበሩ ታሳስባለች….በበርካታ የአሜሪካ ከተሞች ኢትዮጵያውያንን ለማገልገል የተቋቋሙ በርካታ የሬዲዮ ጣቢያዎች አሉ፡፡ እነዚህ ጣቢያዎችም የጡት ካንሰርን አስመልክተው በጣቢያቸው ላይ ጥቂት ደቂቃዎች በመመደብ ስለበሽታውን ቅድመ ምርመራው፤ ስለክትትል ህክምናውና ነጻ ሆስፒታሎችና ከሊኒኮች የሚገኙበትን መንገድ በመጠቆም ከፍተኛ ሚና ሊጫወቱ ይገባል፡፡ ከዚሁ ባልተናነሰ መልኩ በድህረ ገጾችም ላይ ይሄው እንቅስቃሴ ሊደረግ ተገቢ ነው፡፡ ተስፋዬም በሚቀጥለው ዓመት በሚከበረው የሴቶች የጡት ካንሰር ማሳወቂያና መሳሰቢያ ወር ላይ ብሔራዊ ፕሮጋራሞችም እንደሚቀናጁና እንቅስቃሴውም በሃገር አቀፍ ደረጃ ጎልብቶ ማየትን ነው፡፡››

በዚህ የማስጠንቀቂያና ማሳሰቢያ ወር፤ይህንን መሰሉን ጉዳይ ማካፈሉ በእጅጉ አስፈላጊ ነው ብለን እናምናለን፡፡ በቅድሚያ ይህንን ገዳይና ቀሳፊ በሽታ ደጋግሞ ማጥፋት ወሳኝ ነው፡፡ ምናልባትም ሌሎች የበሽታውን ቀሳፊነት የተገነዘቡና በበሽታውም የተጠቁ ፊት ፊት በመውጣት ልምዳቸውንና ያደረጉትን ምርመራና ቅድመ ጥነቃቄ በተመለከተ በዓለም ላይ ባሉ ኢትዮጵያዊያት መሃል ጠቃሚ የመነጋገርያና የመረዳጃ ቡድኖች ይቋቋማሉ የሚል ተስፋ አለን፡፡ የጡት ካንሰርን የማሸነፊያው መንገድ ስለበሽታው በቂ እውቀት ማግኘትና ቅድመ ምርመራንና ክትትልን ሳያስተጓጉሉ በማድረግ ብቻ ነው፡፡ ሁለተኛም ለእህቶቻችንና ለወንድሞቻችን ልናረጋግጥ የምንፈልገው፤ በጡት ካንሰርና በማንኛውም የካንሰር አይነት መያዝ፤ አንዳችም የሚያሳፍር፤ የሚያሸማቅቅ፤ ጨርሶ በሌላ ስም የሚያስጠራ፤ ፈጽሞ አጸያፊም ያልሆነ፤ እንዳልሆነ ነው፡፡ ይልቅስ የሚያሳፍረውና የሚያሳስበው፤ አጉል ተብሎም ሊጠቀስና ሌላም ስም ሊያሰጥ የሚችለው፤ አስፈላጊው አገልግሎት ሁሉ በተሟላበት ሃገር ተቀምጦ ቅድመ ምርመራውንን ክትትሉን በአግባቡ አለመወሰዱና በአጉል አፈ ታሪክና ባሕል ተሸብቦ፤ መገለል ይደርስብኛል በሚል ወሬና ተረት ለሞት መዳረግን መምረጥ ነው፡፡››

እንደ እውነቱ ከሆነማ ከጡት ካንሰርም ሆነ ከሌላውም የካንሰር ህመምተኝነት ድኖ መገኘት የትም ቢኬዱ የሚያኮራና የሚያስከብር ተግባር ነው:: ከጡት ካንሰር ጋር ገጥሞ በሽታውን ድል ማድረግ ልክ አንድ የጦር ተዋጊ ዘምቶ ጠላቶቹን ድል በማድረጉ ሂደት ከፍተኛውን ሚና በመጫወትና ለድሉም ጀግንነቱ ብቃት ያለው ተግባር በመፈጸሙ ለሜዳልያ ሽልማት እንደሚበቃው ጀግና መቆጠር ማለት ነው፡፡ ማለቴም የጡት ክንሰርን ተቋቁመው ድል ያደረጉና ከበሽታው የተፈወሱትን እህቶች ጥንካሬ፤ ቆራጥነት፤ አልበገር ባይነት፤ ጀግንነት፤ ድል አድራጊነት፤ተመልክቼ መስክሬያለሁና ነው፡፡ እንዲሁም ከበሽታው ጋር ትንቅንቅ ተያይዘው ፤ ሲሰቃዩ፤መከራ ሲበሉ፤ አቅም ሲያጡ፤ በሽታው ስር እየሰደደ ሲጨርሳቸውና ለሕልፈተ ሞት ሲዳርጋቸውም መስክሬያለሁ፡፡ ኢትዮጵያዊያን ወንዶች: ወንድሞች ስለጡት ካንሰር በሚደረገው ማንቂያ ከፍተኛ ሚና እንደሚጫወቱ አምናለሁ፡፡ አንዳንድ ጥቃቅን ተግባራትን በቅድመ ምርመራውና ክትትሉ ዘርፍ በመውሰድ እንደሚረዱ እርግጠኛ ነኝ፡፡ለዚህም በቅድሚያ ራሳችንን ማስተማርና ማወቅ ይገባናል፡፡ የሁላችንም እህቶች፤ እናቶች፤ ሚስቶቻችን ባህላዊ ተጽኖና አለማወቅ ስላለባቸው ስለበሽታው ቅድመ ምርመራም ሆነ ክትትሉን በበሽታው ክፉኛ እስኪጠቁና መንገዱ እስከጠብ ድረስ በሚስጥር መያዝ ስለሚመርጡ መደረግ ያለበትን ሳያደርጉ ይቀራሉ፡፡ እነዚህ እናቶቻችን: እህቶቻችን፤ ሚስቶቻችንና ወዳጆቻችን ስለ ጡት ካንሰር አስፈላጊው እውቀት እንዲኖራቸውና ቅድመ ምርመራውንም ሆነ ማሞግራፍ ምርመራውን፤ ክትትሉንማ ማደረግ እንዳለባቸው ሳንሰለችና ሳንደክም በይሉኝታም ሳንታሰር በመንገርና በመጎትጎት አቅጣጫውን ማስያዝና ሂደቱንም ማገዝ ይገባናል፡፡ በዚህ ሁሉም ነገር ባለበት ሃገር ተቀምጠን በበሽታው ተይዘን ግን ምንም ሳናደርግ በሚስጥር ይዘን ለሞት መዳረግ ከማሳፈርም ያለፈ ጉዳይ ነው፡፡ ሁላችንም ተባብረን በዚህ የጡት ካንሰር ማስጠንቀቂያና ማሳሰቢያ ወር (የወሩን ሶስተኛውን አርብ) ልዩ እንቅስቃሴ በማድረግና ሴቶች እህቶቻችንን በማስተባበር ብሔራዊ ማሞግራም ቀን በማለት ሰይመን ለምርመራ ማስተባበር ይጠበቅብናል፡፡

ለጡት ካንሰር ማስጠንቀቂያና ማሳሰቢያ ወር በርካታ የእግር ጉዞዎችና ሌሎችም ተግባራት እየተዘጋጁ በመሆኑ፤ይህንንም በመጠቀም ማስተባበራችንን ማከናወን ይጠበቅብናል፡፡ በርካታ ኢትዮጵያዊያት ተሰባስበው በሚኖሩባቸው መንደሮች በነዚህ እንቅስቃሴዎች መሳተፍን ተግባራዊ ማድረግ ጠቀሜታው ከፍተኛ ነውና ለዚህም መትጋትና መተግበር ያስፈልጋል፡፡ ተስፋ በመቁረጥ በዚህ ሕመም መሰቃየትና በግል መጨነቅ ለኢትዮጵያዊያት ሴቶች አዲስ ልምድ አይደለም፡፡ ድጋፍ ሰጪ ቡድኖች በተለይም የጡት ካንሰርን በመዋጋት ላይ ላሉት እጅጉን አስፈላጊ ነው፡፡ ስለ ጡት ካነሰር የሚያስረዱ ማንኛቸውም ነገሮች፤ (ነጻ የማሞግራም አገልግሎት፤የግልና የመንግስት ህክምና ቦታዎች) በጥንቃቄ ተሰባስበው ለኢትዮጵያዊያት ሴቶች ሊደርሱ ይገባል፡፡ በተለይም ወንዶች ይህን ጎታችና አስቀያሚ የሆነውን የሚስጥራዊነት፤ድብቅነትን፤ ጎጂ ባህል በተለይም የጡት ካንሰርን በተመለከተ የማጥፋቱ ሃላፊነትና በአደባባይ ስለጡት ካንሰር መነጋገርንና መወያየትን ባህል ማድረጉ እንዲለመድ ሃላፊነቱ የወንዶች ነው፡፡

በዚህ ወር በሽታውን ተቋቁመውና አስፈላጊውን ክትትል በማድረግ ለድል የበቁትን እህቶቻችንን የምናከብርበት ወር እናድርገው፡፡ ከጡት ካንሰር ጋር ተዋግተው ድል ካደረጉ በላይ ጀግና የለምና፡፡ በጡት ካንሰርም ሕይወታቸው ያለፈውንም እናስባቸው እናስታውሳቸው፡፡ በትምህርትና በማሳወቅ ረግድ በሰፊው ማህበረሰብ ውስጥ የጡት ካንሰርን ለማሸነፍ የሚደረገውን እንቅስቃሴ በማጠናከር እንስራ፡፡ የክትትል ምርመራና ቅድመ ጥንቃቄ ትክ የማይገኝላቸው የጡት ካንሰርን ማሸነፊያ ሃይለኛ መሳርያ ናቸው፡፡ እጅ ለእጅ በመያያዝ አንድ ባንድ ሴቶቻችንን ከጡት ካንሰር ተጠቂነት ነጻ እናድርጋቸው!

‹‹በሽታውን ያልተናገረ መድሐኒት አይገኝለትም፡፡›› እንዲሉ!

የተቶረገመው ጽሁፍ (translated from):

Breast Cancer Awareness for Ethiopian Women and Men

(ይህን ጦማር ለሌሎችም ያካፍሉ::)

ኢትዮጵያ፡- ከረጂም ርቀት ሯጮቻችን የምንማረው

Posted on October 17, 2012, Updated on October 17, 2012 by Alemayehu G. Mariam

ከፕሮፌሰር ዓለማየሁ ገብረማርያም

ትርጉም ከነጻነት ለሃገሬ

ruc ኢትዮጵያ በመልካም ስሟም፤በአስከፊ ገጽታዋም ትታወቃለች:: ኢትዮጵያ በመልካም እንግዳ ተቀባይነቷና አስተናጋጅነቷ፤በሕዝቦቿ መልካም ባሕሪ፤ በመልክአ ምድሯ ውበት፤እና በግሩሙ ቡናዋና በማይደፈሩት ጅጋኖች ረጂም ርቀት ሯጮቿ ትታወቃለች፡፡ ተወዳዳሪ በሌለው የሰብአዊ መብት ጥሰት፤የፕሬስ ማፈኛ ተቋሟም፤በአፍሪካ ከፍተኛ ቁጥር ያላቸው የፖለቲካ እስረኞች የሚገኙባት ሃገርም ሆና ኢትዮጵያ ትታወቃለች፡፡ በሚያሳዝን ሁኔታ ችጋር (ኤክስፐርቶቹ እንደሚሉት፤ “ሥር የሰደደ የማይነቀል የምግብ እጥረት”) ከውቢቷ ኢትዮጵያ ጋር ከተሳሰረ ዘመናት አልፈዋል፡፡ የሆነው ሆኖ አትዮጵያ ከጭቆና የፈላጭ ቆራጭ አስተዳደር ወደ ዴሞክራሲ ጉዞዋን ጀምረለች፤ ወይስ ኢትዮጵያዊያኖች ከአምባገነኖች አገዛዝ ወደ ነጻነት እየሮጡ ነው ብል ይሻላል?

ላለፉት ምእተ ዓመታት ኢትዮጵያ ዓለም ያደነቃቸውን ከፍተኛ ቁጥር ያላቸውን የማይደፈሩና አልበገር ባዮች የመካከለኛና የረጂም ርቀት ሯጮችን አፍርታለች፡፡ ለኢትዮጵያ ብቻ ሳይሆን ለአፍሪካ አህጉር ጭምር ፈር ቀዳጅ የሆነው ታላቁ ኢትዮጵያዊ አበበ ቢቂላ ነበር፡፡ ሮም ላይ በተካሄደው የ1960ው ኦሎምፒክ የመጀመርያው አፍሪካው የወርቅ ባለድል አበበ ቢቂላ ነበር፡፡ በወቅቱ በቦታው የተገኙ ታዛቢዎች ስለ ድሉ: ሲናገሩ ‹‹በ1935 ዓም ኢጣልያ ኢትዮጵያን ለመውረር መላውን የኢጣልያ ዲቪዚዮን ማሰለፍ አስፈልጓት ነበር:: ከ25 ዓመታት በኋላ ግን አንድ ጫማ አልባ የሆነ የኢትዮጵያ የክብር ዘበኛ አባል ያንን ጦር በሮም አደባባይ ድል አደረገ›› በማለት ተቹ፡፡ ለአቤ ያ የሃገር ክብር፤ግዳጅ ነበር፡፡ ‹‹ማንም ሊያውቀው ይገባ ዘንድ የምፈልገው፤ሃገሬ ኢትዮጵያ ምንጊዜም ቢሆን ድልን በቆራጥነትና በአርበኝነት ንብረቷ ማድረግ መቻሏን ነው›› ብሎ ነበር አበበ የተናገረው በወቅቱ፡፡ ይህ ነበር የዚያ ኩሩ ጀግና ተተኪ የማይገኝለት አትሌት ቃል፡፡ አቤ እንደገናም ይህንኑ መሰል ድል እንደገና በ1964 ዓም በጃፓን ቶክዮ ደገመው፡፡ አቤ ድሉን የተቀዳጀባቸው ሁለት ከተሞች በአለም ጦርነት ቀስቃሾች ወዳጅነታቸው ያየለ ከተሞች እንደነበሩ ብዙዎች አልተገነዘቡትም፡፡

ሌሎችም ፈለጉን ተከተሉ፡፡ በ1968 በሜክሲኮ በተካሔደው ኦሎምፒክ ማሞ ወልዴ የማራቶን ድል አድራጊ በመሆን የወርቅ ሜዳልያ አጠለቀ፡፡በ1980 ምሩጽ ይፍጠር በሞስኮው ኦሎምፒክ በ5000 እና በ10000 ሜትር የወርቅ ሜዳልያ አሸናፊ ሆነ፡፡ በሲድኒም ገዛኸኝ አበራ ማራቶንን ላማሸነፈ የመጀመርያው ወጣት አትሌት ሆኖ በ2000 ዓም የወርቅ ሜዳይ አነገተ፡፡ ባለፉት በርካታ ዓመታት ኃይሌ ገብረሥላሴ ረጃጂም ሩጫዎችን የግሉ በማድረግ በተደጋጋሚ ሁለት የኦሎምፒክ የወርቅ ሜዳልያ አሸናፊና እንዲሁም፤ በ10000 ሺ ሜትር የዓለም ሻምፒዮን ነው፡፡ ኃይሌ በርካታ የሩጫ ሬኮርዶችን በመሰባበር የሬኮርዶች ባለቤት ሲሆን የብዙ የክብር ስሞችም ለስሙ ያስገኘ ነው፡፡ በዓለም ታዋቂ የሆነው ራነርስ ወርልድ፤ የአሜሪካ ታላቁ የስፖርት ጋዜጣ፤‹‹የዓለማችን ታላቁ የረጂም ርቀት ሯጭ›› በማለት ሰይሞታል፡፡ ቀነኒሳ በቀልም በ5000 እና በ10000 ሜትሮች ሁለት የኦሎምፒክና የዓለም ሬኮረዶች በ2008 በቤይጂንግ የጥንድ ባለድል ና ባለቤት ነው፡፡ በተመሳሳይም በአቴንስ ድሉን ደግሞታል፡፡ በዓለም ሻምፒዮንነት ድሉን ለመዘርዘር በጣም በርካቶች በመሆናቸው መዘርዘሩ አዳጋች ነው፡፡

በሴቶችም በኩል ቢሆን የማይተናነስ ድል ያስተናገዱ ጀግኖች አሉን፡፡በ2011 ጢቂ ገላና በ2012 በተካሄደው የሎንዶን ኦሎምፒክ ላይ 2፡23፡07 በሆነ ሰአት አዲስ የኦሎምፒክ ሬኮርድ በማስመዝገብ አሸናፊ ነበረች፡፡ ፋቱማ ሮባም በተመሳሳይ ሰአት በአትላንታ በ1966 በተደረገው የኦሎምፒክ ውድድር የወርቅ ባለድል ነበረች፡፡ ደራርቱም በ10000 ባርሴሎና ላይ በ1992 አሸንፋ ወርቅ አንግታለች፡፡ ጥሩነሽ ዲባባም በቤይጂንግ በ2008 የ5000ና የ10000 የድል ባለቤት ነበረች:: ይህንንም በመድገም በ2012 በሎንዶን ኦሎምፒክ በ10000 የድል ባለቤት ሆናለች፡፡ ባለፈው ሳመንት በችካጎ ከተማ ጸጋዬ ከበደ በ02፡04፡38 ሰአት በሌሊሳ ፈይሳ ተከታይነት በ02፡04፡52፤ረጋሳ ጥላሁንም በሶስተኛነት 02፡05፡27 ሰአት ሲጨርሱ በሴቶችም አጸደ ባይሳ በ02፡22፡03 ቀዳሚ ሆና ወርቅ አጥልቃለች፡፡ የወርቅ የብር የነሐስ ባለድል የሆኑትን፤የማራቶን ጀግኖች የተባሉበትን፤እና በሌላም ተመሳሳይ ውድድር የዓለም ባለክብረ ወሰን የሆኑ ኢትዮጵያዊያንን ለመዘርዘር ማለቂያ የለውም፡፡ ብዙዎች የነዚህን ጀግኖች ሚስጥር ማወቅ ይጓጓል፡፡ ሁሉም ተመራማሪዎች ጉዳዩን በሚገባ ካጠኑና ከመረመሩ በኋላ የደረሱበት መቋጫ፤ ‹‹ኢትዮጵያዊያን ሯጮች ለድል የሚያበቃቸው ሚስጥር ለድል አድራጊንት የሚያድርባቸው ረሃብ ነው›› በማለት ደምድመዋል፡፡

የረጂም ርቀት ሩጫ ለኢትዮጵያ ፖለቲካ እንደ ተምሳሌትነት

ባለፈው ኖቬምበር 2009 (‹‹የኢትዮጵያ ታላቁ ሩጫ ወደ ነጻነት በሚል ጦማር ላይ እንደጣፍኩት››) ሁልቆ መሳፍርት የሌላቸው ተሳታፊዎች ለነጻነት ብቻ አይደለም ሩጫቸው፤ከጭቆናና ከፈላጭ ቆራጭ አገዛዝ ማነቆ ለመውጣትም ነው፡፡ የሚያሳዝነው ግን እነዚህ ሯጮች ሩጫቸው የሚዞርበት ቀለበት ኢትዮጵያ በገባችበት የወህኒ ማነቆ ውስጥ መሆኑ ነው፡፡ የረጂም ሩጫው ለኢትዮጵያ ፖለቲካና ይህችንም ሃገር ከጭቆና አገዛዝ ወደ ዴሞክራሲ ለማሸጋገር ተምሳሌት ሊሆን ይችላል፡፡ ረጂም ርቀት ሩጫ የጉልበት ብርታት ጥያቄ ብቻ ሳይሆን የጠነከረና የቆረጠ የህሊና ጥንካሬም ነው፡፡ረጂም ሩጫ ለመሮጥ ታላቅ የሰውነት ጥንካሬን ከዚያም ሌላ እጅግ የጎለበተ ሃይልና ትእግስትን ይጠይቃል፡፡ ረጂም ርቀት ሩጫ አድካሚ፤አሰልቺ፤ፈታኝ ነው፡፡ ረጂም ሯጮችም የራሳቸውን ሂደት በመጠበቅ፤ልኩን በማስተካከል፤ያንን አቧራማና ውጣ ውረድ ያለበትን ሂደት በውሃ ጥምና በላብ በመደፈቅ፤ከፊት የሚገፋቸውን ንፋስ እየሞገቱ፤ ንዳዱ እያቃጠላቸው፤ከየጡንቻዎቻቸው ያለውን ሃይል እያዳከመ ሲፈትናቸውም ድል እያደረጉ ግባቸውን ይመታሉ፡፡ የርቀት ሯጭ ሁል ጊዜ ዓይኑ አሻግሮ የሚመለከተው፤ድካሙን ሳይሆን በድል የሚጠለቅለትን የአሸናፊነት ሃብል ነው፡፡ ይህን ሁሉ የሚያመጣው ታዲያ እድሜ ሳይሆን፤አመጋገብ ሳይሆን፤ ለስኬት ያለው ጥንካሬና እልህ ነው፡፡

የኢትዮጵያ ረጂም ርቀት ሯጮች የድል ሚስጢር‹‹ ለማሸነፍ ያላቸው ቁርጠኝነት ነው፡፡›› ይህም ደረጃቸውን ከፍ አድርጎ ለማስቀመጥ የሚያስችላቸውን መመዘኛ ሰርተዋል፡፡እኛም ለዴሞክራሲ በምናደርገው ሩጫ ፈቃደኝነትና የድል ረሃብ ያስፈልገናል፡፡ ለዴሞክራሲ የወርቅ ሜዳልያ የሚገኘው 100 ሜትርን በግል በመሮጥ፤ ወይም 400 ሜትርን በቅብብሎሽ በመጨረስ አይደለም፡፡ የነጻነት የድል ወርቅ ሜዳልያም በ400 የዝላይ ሩጫ ሳይሆን፤በ1500 ሜትርም አስቸጋሪ ሩጫ አይሆንም፡፡ የሁሉም ነጻነቶችና መብቶች የወርቅ ሜዳልያዎች የሚገኙት፤ ከረጂም አድካሚና ፈታኝ፤ በተራራ ውጣ ውረድ፤ አስቸጋሪና ድንቅፍቅፉ የበዛበት ፈላጭ ቆራጭና ጨቋኝ አገዛዝ ከሚገኝበት ከጭቆና ሸለቆዎች፤ ቁጥቋጦ አልባ በሆነው ሕግ በሌለበት ሜዳ፤ ውሃ በደረቀበት በረሃ መቻቻል በማይኖርበት፤ጭካኔና መሃይምነት ከበዛበት ደርሶ በማሸነፍ በሚደረግ የማራቶን ድል ነው፡፡ በኢትዮጵያ ለዴሞክራሲ፤ ለሰብአዊ መብት መከበር በሚደረግ የማራቶን ሩጫ፤ ልክና ደረጃ ማስቀመጥ ይገባናል፡፡ እነዚህ ውጤቶችና ደረጃቸው ምንድን ነው? በመጀመርያ ከሰው አቅም በላይ የሆኑ አይደሉም፡፡ሁላችንም አልፎ አልፎ የምንተገብራቸው ጉዳዮች ናቸው፡፡ሁለተኛ የሰውነት ሁኔታ ውጤቶችም አይደሉም፡፡ግን ስነ አእምሮአዊ፤ የእውቀት፤የእምነት እንጂ፡፡

የርቀት ሯጮች ትኩረታቸው አንድ አቅጣጫ ነው፡፡ ምልከታቸውን በአንድ አቅጣጫ ግባቸው ላይ አስተካክለው በህሊናቸው እየተመሩ ግባቻውን ማሳካት ነው፡፡ በቀላሉ ከኢላማቸው አይዘናጉም፡፡ የመጨረሻው መግቢያ በር እስኪደርሱ ድረስ ይሮጣሉ ይሮጣሉ እንደገናም ለድል ይሮጣሉ፡፡ ውሃ ጥም ቢጠብሳቸውም፤ድካም ቢሰማቸውም ተስፋ መቁረጥን ሳያስጠጉ ድላቸውን ብቻ በማሰብ በጠንካራ የአእምሮ እሳቤ፤ውጤታማነታቸውን እያማጡ ዓላማቸውን ለግብ አስተካክለው በሩ ጋ ደርሰው ድልን ይወልዳሉ፡፡ ውድድራቸው ከኋላ ከቀረው ወይም ከፊት ከቀደመው ጋር ሳይሆን ረጂም ርቀት አለህ፤ ደክሞሃልና ተወው ከሚላቸው አሳናፊና ተስፋ አስቆራጭ አስተሳሰባቸው ጋር ነው፡፡ እነዚህ የረጂም ሩጫ ርቀት ሙያና የድል ባለቤትነት ሱሰኞች የሆኑት ሯጮች ግን ውጣ ውረዱን ድካሙን ተስፋ አስቆራጩን ሳንካ አስተሳሰብ ያለ የሌለ ጥናካሬና ጉልበት፤ ድልን ለመቀዳጀት ለራሳቸው የገቡትን ቃል በማክበር፤ የድል ርሃባቸውን ለመወጣትና ያንን የወርቅ ሜዳይ ለማጥለቅ ሂደቱን ቀጥለው ድልን ይመገባሉ፡፡ ረጂም ርቀት ሯጮች ዘወትር ከብረት የጠነከረ ቆራጥነት ስላላቸው ሁልጊዜም ለማሸነፍ ዝግጁ ናቸው፡፡ ለድል የሚያበቃቸውን ፕላን ነድፈው ይዘጋጁና በሂደት ያስተካክሉታል፤ እንዲያውም የቸገረ ነገር ከገጠማቸው ጨርሰው እቅዳቸውን ሊለውጡት ይችላሉ:: ለዚህም ፈቃደኛ ናቸው ዝግጁም ሆነው ይጠብቁታል፡፡በዝግጅታቸው ሂደት ሁሉ ስሜታቸውን ከማሸነፍ ጋር እንዳጋቡት ነው፡፡ኃይሌ አንድ ጊዜ ሲናገር ‹‹በቅድሚያ አስፈላጊውን ልምምድ ጠንቅቆ ማድረግ፤ከዚያም በራስ በመተማመን ላደርገው እችላለሁ ብሎ መነሳት፡፡ ነገ የኔ ቀን ነው ብሎ ማመን፡፡ ከዚያም፤ ‹‹ከፊቴ ያለው ሰው፤አሱም እንደማንም ሰበአዊ ፍጡር ነው፤ሁለት እግር አለው፤እኔም ሁለት እግር አለኝ ይሄው ነው በቃ፡፡ በእንዲህ ነው ራስህን የምታዘጋጀው››:: ሲያሸንፉም ድሉ የግላቸው ሳይሆን የሃገራቸውና የሕዝብ ድል ነው ብለው ነው የሚያምኑት፡፡ አቤም ‹‹ዓለም እንዲያውቅልኝ የምፈልገው፤ሃገሬ ኢትዮጵያ ዘወትር በቆራጥነትና በጀግንነት ስሜት ለድል መብቃቷን ነው›› ያለውም በዚህ ምክንያት ነው፡፡

የረጂም ርቀት ሯጮች ሌሎች የማያዩትን የሚመለከቱበት ራዕይ አላቸው፡፡‹‹ ምንም እንኳን የመጨረሻው የድል ጣቢያ በተራሮችና በወጣ ገባው መሬት ቢጋረድም፤ ግባቸውን በማገናዘብ አሻገረው ከለላውን ጥሰው ያዩታል››:: የመጨረሻዎቹን ቀሪ ርቀቶች በሕሊና አይኖቻቸው በመመልከት ለዚያ ወሳኝ ሰአት በመዘጋጀት በድል ሲገቡና አዲስ የዓለም ክብረ ወሰን ሲያዝመዘግቡ በማየት ለድል ይበቃሉ፡፡ እነዚህ ሯጮች የአእምሮና የመንፈስ ጽናት አላቸውና፤አቅማቸው የሚችለው ብለው ካሰቡት በላይ አቅም እንዲኖራቸው ስለሚያግዛቸው የሰውነታቸውን ድካም የመንፈሳቸውን ስንፈት በመቋቋም፤ለድል ይበቃሉ፡፡ ረጂም ርቀት ሯጮች፤ እጀጉን የጠነከረ በራስ መተማመን ስላላቸውና የጀመሩትን ሥራ በድል የመወጣት ጽናት ስለሚታጠቁ ለድል ይበቃሉ፡፡ለማሸነፍ የሰነቁትን ዓላማና ግብ አይጠራጠሩትም፡፡ ሲሮጡ ወደ ኋላ ከመመልከት ይልቅ በጥንካሬ ወደፊት እየገፉ እያንዳንዷ ማይል ወደ ድል በር የምታቃርብና አሸናፊ እንደምታደርጋቸው ጠንቅቀው ያውቃሉ፡፡ረጂም ርቀት ሯጮች ለስርአት የተገዙ፤ እራሳቸውን ለመልካም ስነምግባር ያሳደሩ ናቸው፡፡ምናልባት ሽንፈት ቢያጋጥማቸውና ማድረግ የሚገባቸውን እንዳላደረጉ ቢገነዘቡም፤ በዚያ ስህተት በመቆጨት ቁጭ ብለው በሃዘን ፊታቸውን አይነጩም፡፡ ያን ሁኔታ የፈጠረባቸውን ሰበብ በማወቅ ጉድለቱን አስተካክለው የጎደለውን ሞልተው፤ የሰነፈውን አጠንክረው፤ የደከመውን አጎልብተው ለሚቀጥለው ድል እራሳቸውን በአግባቡ ያዘጋጃሉ፡፡ ቂም የለም ተስፋ መቁረጥ ጨርሶ ቦታ የለውም፤ ሰበብ አስባብ ፈልገው ሌላውን መውቀስ የነሱ ባህሪ አይደለም፡፡ የዴሞክራሲ ዋጋ፤ ነጻነትና የሰብአዊ መብት መከበር በአጭር ርቀት ሩጫ፤ በቅብብሎሽና በመሳሰሉት የሚገኝ ድል አይደለም፡፡ እጅጉን አድካሚና ፈታኝ የሆኑ ሂደቶችን በመወጣት ብቻ የሚገኝ ነው፡፡ የዴሞክራሲ ሩጫ ለነጻነትና ከጭቆና ለማምለጥ በሚሮጡና፤እነዚህን የነጻነትና የዴሞክራሲ ሯጮች በሚያሳድዱ ጨቋኞች፤ መሃል የሚካሄድ የማራቶን ሩጫ ነው፡፡ አሳዳጆቹ በሯጮቹ ላይ የበላይነት ያላቸው ስለሚመስላቸው ርቀው ሳይሄዱ ጠልፈው አደናቅፈው ለመጣልና ለማሰናከል የማያደርጉት አንዳችም ተንኮል አይቀራቸዉም፡፡ የሆነው ቢሆንም ግን ሯጮቹ የዴሞክራሲና የነጻነት ፈላጊዎች ቆርጠውና ለዓላማቸው ጸንተው፤ በጥንካሬና በአትንኩኝ ባይ ስሜታቸው ለድል መብቃት ይገባቸዋል፡፡ ለዚህም ነው የዴሞክራሲና የነጻነት ሩጫ አጫጫር ርቅት ሩጫ ሳይሆን የረጂም ርቀት ማራቶን የሚሆነው፡፡

ለነጻነት፤ ለዴሞክራሲ፤ ለሰብአዊ መብት በሚደረገው የረጂም ርቀት ሩጫ እያንዳንዳችን ሯጮች መሆን ይኖርብናል

በአባጣ ጎርባጣው፤ በሸንተረሩ፤ በዳገት ቁልቁለቱ፤ በሚካሄድ የኢትዮጵያ ነጻነት፤ የዴሞክራሲ፤ የሰብአዊ መብት መከበርን ለማረጋገጥ ከዘረኝነት፤ ለመውጣት ረጂም ርቀት ሩጫ ላይ የሚደረገው ውድድር በተለያየ ወቅት ድል አድራጊ አንድ አንድ ሰው ሊሆን ይችላል፡፡ ይህም ማለት እያንዳንዱ ኢትዮጵያዊ ሕሊናውን አዘጋጅቶ እራሱን በዲሲፕሊን አስገዝቶ፤ልቡን ለድል አስተካክሎና ሞልቶ፤ የድል ማድረግ ግዴታ አለበት፡፡ ጋንዲ እንዳለው ‹‹በዓለም ላይ ማየት የምትሻውን ለውጥ መሆን መቻል አለብህ››፡፡ በቅድሚያ የራሳችንን ጠባብ አመለካከት፤ ጥላቻ፤አለመግባባት፤ጋጠ ወጥነት በማስወገድ፤ ለዴሞክራሲ፤ ለነጻነት፤ ለሰብአዊ መብት መከበር የሚከናወን ‹‹የኦሎምፒክ ማራቶንን›› ማሸነፍ አለብን፡፡ የየግል ድላችንን በ80 ወይም በ90 ሚሊዮን ስናባዛው፤ሃገራችን ኢትዮጵያን ለ21 ዓመታት ሰንቆ ከያዛት ፈላጭ ቆራጭ አገዛዝ፤ከጭቆና ማነቆ ስርአት ወደ 13 የጸሃይ ወራትነት ልንለውጣት እንችላለን፡፡

ከረጂሙ አድካሚና ፈታኝ ፤ ውጣ ውረድ የተሞላበት ሩጫ በኋላ ስላለው የድል ሽልማት ማንም ቢሆን ሊጠራጠር አይገባም፡፡ ይህን አሽቅድድሞሽ ስናሸንፍ፤ለሕብረተሰቡ የሕግ የበላይነት የነገሰባት፤የሰብአዊ መብት የተከበረባት፤ አለአግባብ በስልጣን መጠቀም ተጠያቂነትን የሚያስከትልባት፤መንግሥት በሕዝብ ፈቃደኝነት ላይ ብቻ የሚያስተዳድርባት፤ሕዝቡ ሳይሆን መንግሥት ሕዝብን የሚፈራባት፤ሕዝቡ ያለአንዳች ፍርሃት በነጻነት፤ የመንግስት ወከባ ሳይኖርበት፤የሚኖርባትን ሃገር ለድል ማብቃታችንን መዘንጋት የለብንም፡፡ ምናልባትም የድል ወርቅ ሜዳይ የምናጠልቅበት ጊዜ ይረዝም ይሆናል:: ስለዚህም የዚህን ማራቶን በቅብብሎሽ መሮጥ ይኖርብናል፤ በዚህም አንዱ ትውልድ ለሌላው በማስተላለፍ ይህን ታላቅ ድል ማግኘታችን የግድ ነው፡፡ የማያጠራጥር ወኔ ከወጣቱ ትውልድ ቆራጥ የወኔ ድል ለቀጣዩ ትውልድ፡፡ ለኢትዮጵያ የዴሞክራሲ፤ የሰብአዊ መብት፤ ርቀት ሯጮች፤እንደ ዓለም ኦሎምፒክ ሯጮች ድካም ሊሰማቸው ተስፋ አስቆራጭ ሃሳብ ሊሞግታቸው የድሉ በር ሩቅና የማይደረስበት መስሎ ሊታያቸውና ድልም የማይታሰብ ሊመስላቸው ይችላል፡፡ እንዲያውም ወደ ድሉ በር መድረሱ አዳጋች መስሏቸው ለማቋረጥም ይዳዳቸው ይሆናል፤ እራሳቸው ሊከብዳቸው፤ ጡንቻዎቻቸው ሊዝሉ፤ ከማብቂያው በር ለመድረስ ርቀቱ ተስፋ አስቆራጭ ሊሆንባቸው ይሞክራል:: መንገዱ ወጣገባ፤ ቢሆንም የዴሞክራሲ፤ የነጻነት፤ የሰብአዊ መብት ሯጭ ግን እኔም የረጂም ርቀት ሯጮቻችን ደጋግመው እንዳደረጉት ሁሉ ማድረግ ይኖርብኛል፤ ብሎ ቆርጦ መነሳት አለበት፡፡ ሕሊናችንን ‹‹ላደርገው እችላለሁ፤ልናደርገው እንችላለን፤ርቀቱን ጨርሶ አለማሸነፍ ግን ፍላጎታችን አይደለም፡፡ ማንንም ሮጠን ለድል መብቃት ማሸነፍ መብቃት አለብን፡፡ ከዚህ የድል በር ሊያናጥቡንና ሊያጨናግፉን የሚጥሩትን ሁሉ አልፈንና ቀድመን ድል ማድረግ ዓላማችን ነውና ማሸነፍን ለምንም ሳናካክስ ድልን መጨበጥ ይኖርብናል፡፡ ለድል የሚያስፈልገን ይህ ቁርጠኝነት ብቻ ነው፡፡የ‹‹ኦሎምፒክ ማራቶን››

ለዴሞክራሲ፤ ነጻነትና የሰብአዊ መብት መከበር በኢትዮጵያ!

የኛ ድል አድራጊ ሻምፒዮናዎች ከፊት ለፊታቸው የቆመ ዳገት ሲያጋጥማቸው፤ወይም ሃይለኛው ንፋስ ሲሞግታቸው በቀላሉ እጃቸውን አይሰጡም፡፡ ዝናብ ይሁንም ውርጭ፤ በረዶ ይሁን ንዳድ ቃጠሎ፤ከዓላማቸው ጨርሰው አይዘናጉም፡፡ ውድድሩ የተሻለ ገንዘብ ስለማይገኝበት አለያም ሁኔታው ምቹ ስለማይሆን ብለው ተስፋ አይቆርጡም፡፡ ምንም ይሁን ምን ጨርሶ አይተዉትም፡፡ ተስፋም አይቆርጡም፡፡ ለድልና ለክብር፤ ለማንነት ማረጋገጫ ድል፤ ቀድሞ ለመገኘት ብቻ ይተገላሉ ይሮጣሉ ይሽቀዳደማሉ:: ወደኋላ ሳይሆን ወደፊት በመሮጥ እንቅፋታቸውን ሁሉ እያለፉ በድል በር ቀዳሚ ሆነው ብቻ መገኘት ነው ያላቸው አማራጭ፡፡ የማንም ሃይል በጠላትነት ቢሰለፍ ለድል ቆርጠው ተነስተዋልና ዐላማቸውም ያው ድል ብቻ በመሆኑ ለድል ከመብቃት የሚያግዳቸው አንዳችም ነገር አይኖርም፡፡

‹‹ማንም ሊያውቀው ይገባ ዘንድ የምፈልገው፤ሃገሬ ኢትዮጵያ ምንጊዜም ቢሆን ድልን በቆራጥነትና በአርበኝነት ንብረቷ ማድረግ መቻሏን ነው::›› አበበ ቢቂላ

=========================

የተቶረገመው ጽሁፍ (translated from):

http://open.salon.com/blog/almariam/2012/10/10/ethiopia_what_we_can_learn_from_our_distance_runners

(ይህን ጦማር ለሌሎችም ያካፍሉ::)

ካሁን በፊት የቀረቡ የጸሃፊው ጦማሮችን ለማግኘት እዚህ ይጫኑ::

http://www.ecadforum.com/Amharic/archives/category/al-mariam-amharic

http://ethioforum.org/?cat=24

Ethiopia: What We Can Learn From Our Distance Runners

Posted on October 14, 2012 by Alemayehu G. Mariam

Ethiopia is known for the best and the worst. Ethiopia is known for the legendary hospitality and charm of its people, unrivalled beauty of its picturesque landscape, fabulous coffee and, of course, unbeatable distance runners. Ethiopia is also known as the epicenter of human rights abuses, citadel of press repression and home to the largest population of political prisoners in Africa. Sadly, famine (or as the experts call it “acute/chronic malnutrition”) has marred the beautiful face of Ethiopia for decades. But Ethiopia is marching out of dictatorship into democracy, or should I say Ethiopians are running away from tyranny to freedom?Ethiopia has produced a high percentage of the most competitive middle distance and distance runners in the world for the last two decades. The great Abebe Bikila was a trailblazer not just for Ethiopians but the entire continent. He was the first African to win a gold medal in the 1960 Rome Olympics. Perceptive observers at the time noted that it took an entire division of the Italian Army to invade Ethiopia in 1935 but one barefooted member of the Imperial Guard to conquer Rome 25 years later. For Abe, it was all about duty, honor and country: “I wanted the world to know that my country Ethiopia has always won with determination and heroism.” So were the noble words of Ethiopia’s greatest athletic hero of all time. Abe repeated the same performance in Tokyo in 1964. Few noted the fact that Abe had triumphed in two former Axis capitals.

Others followed. Mamo Wolde won gold in the marathon event in the 1968 Mexico City Olympics. Mirus Yifter won gold in the 5,000m and 10,000m events at the 1980 Moscow Olympics. Gezahegne Abera became the youngest marathon gold medalist in the 2000 Olympics in Sydney. In the past decade, Haile Gebreselassie dominated the distance events winning two Olympic gold medals and four World Championship titles in the the 10,000m. Haile broke so many world records and won so many titles that Runners World, America’s foremost track magazine, called him “the greatest distance runner of all time”. Kenenisa Bekele holds the world and Olympic records in both the 5,000m and 10,000m winning a double at the 2008 Olympics in Beijing. He had won the same events in the 2004 Olympics in Athens. His victories at the World Championships and other international championships are too numerous to list.

The women champions have been equally impressive. Tiki Gelana won gold in the women’s marathon event at the 2012 London Olympics with a time of 2:23:07, a new Olympic record. Fatuma Roba won gold in the same event at the 1996 Olympics in Atlanta. Derartu Tulu won gold in the 10,000m event at the 1992 Olympics in Barcelona. Tirunesh Dibaba won the 10,000m and 5,000m events in Beijing in 2008 with a repeat performance in the 2012 London Olympics in the 10,000m. Just last week, the Ethiopians made a clean sweep at the Chicago Marathon: Tsegaye Kebede won gold by crossing the finish line in 02:04:38, followed by Lilesa Feyisa at 02:04:52 and Regassa Tilahun at 02:05:27. Atsede Baysa won the women’s race in 02:22:03.

The list of Ethiopian distance runners who have won gold, silver and bronze in the Olympics, World Championships, World Marathon Majors and other international distance events is endless. Many have wondered about the athletic prowess of these distance runners. According to one researcher, “transcending all of the known physiological and environmental elements, the key variable [for the Ethiopians’ unending string of victories] is the hunger to succeed”.

Long Distance Running as a Metaphor for Ethiopian Politics

In a weekly commentary in November 2009, (“The Great Ethiopian Run to Freedom”), I wrote, “… The multitudes were not just running for freedom, they were also running away from tyranny and dictatorship, despair and hopelessness, and from their daily life of indignity and humiliation under a ruthless dictatorship. Sadly, they were all running in circles in the prison nation Ethiopia has become…” The distance run could be an apt metaphor for Ethiopian politics and the struggle to transition that country from dictatorship to democracy. The distance run is not merely a physical challenge but also a formidable test of mental fortitude. Running long distances requires great physical effort, but it also requires extraordinary stamina and endurance. The distance run is often painful, intense, strenuous, laborious and tedious. But the distance runner creates her own rhythm and tempo as she pounds the pavement and dirt road going up and down the hill sweating and thirsty, turning a corner with the wind pushing her back, the hot sun baking her face and exhaustion pulling every fiber of her sinewy muscles. The distance runner always looks forward with his eyes fixed on the prize notwithstanding the pain and strain. As Jacqueline Gareau, the 1980 Boston Marathon champ observed, “The body does not want you to do this. As you run, it tells you to stop but the mind must be strong. You always go too far for your body. You must handle the pain with strategy… It is not age; it is not diet. It is the will to succeed.”

The secret of the distance runners is the “will to succeed”, which for the Ethiopian runners is raised one notch to the “hunger to succeed.” Like our distance runners, we too must have the will and hunger to succeed in the race for democracy, freedom and human rights in Ethiopia. The gold medal for democracy does not come by winning the 100m sprint or the 400m relay. The gold medal for freedom does not come by winning the 400m hurdle or the 1500m steeple chase. The gold medal for human rights does not come by winning the 200m spring. It comes at the end of a long, arduous and exhausting marathon over the mountain ridges of dictatorship, through the valleys of oppression, across treeless plains of injustice and waterless deserts of intolerance, arrogance and ignorance.

In the marathon race for democracy, freedom and human rights in Ethiopia, we must think, feel and act like our distance runners. We must develop the special qualities of our distance runners. What are those qualities? First, they are not superhuman attributes. They are qualities which most of us possess but rarely use. Second, they are not physical qualities, but psychological, intellectual, mental and spiritual ones. Long distance runners are singularly focused. They set their sights on their objective and pursue it single-mindedly. They are not easily distracted. They keep on keeping on until they get to the finish line. They have fortitude, a mental toughness which gives them resoluteness, staying power, tenacity and perseverance. They will not give in or give up even when they experience excruciating pain, thirst and fatigue. They know they are not competing with those behind and in front of them but the voice inside their head that says, “It’s too hard, too long and too difficult. Give it up.” But distance runners who have the will and hunger to succeed have developed the mental, emotional and spiritual strength to face not only the daunting hills and menacing valleys but also any unexpected adversity along their way. They are unafraid and calmly plug away at a steady clip stretching their legs nimbly to the finish line.

Distance runners have steely determination and always prepare to win. They devise a plan of action for victory, but adjust it as they go along. They will even change it completely if the unexpected occurs because they are flexible and adaptive. As they prepare, they always maintain a winning attitude. Haile Gebreselassie said, “First, do enough training. Then believe in yourself and say: I can do it. Tomorrow is my day. And then say: the person in front of me, he is just a human being as well; he has two legs, I have two legs, that is all. That is mentally how you prepare.” They also believe that when they win, it is not a personal victory for them but a triumph for their people and country. That was what Abebe meant when he said, “I wanted the world to know that my country Ethiopia has always won with determination and heroism.”

Distance runners have vision which is the “art of seeing what is invisible to others.” They can visualize their objective even when the finish line is shielded from view by hills and winding roads. In their mind’s eye, they see themselves entering the stadium for their victory lap or dashing the last hundred meters to the finish line to set a new record. They have endurance which is a mental and spiritual quality that keeps them going beyond what they believe to be their limits and helps them overcome weariness of body and affliction of spirit. Distance runners have confidence in themselves and their ability to get the job done. They do not doubt their cause or determination to win. They don’t run looking backwards, but push forward relentlessly believing that every mile they cover gets them closer to the finish line and to victory. Distance runners are self-disciplined, persistent, patient and dedicated. When they lose an event or do not perform as well as they thought they could have, they don’t sit around and mope and wear a long face. They look at their performance, determine the reasons for their deficiencies, identify the things they could have done better and differently, correct their mistakes and prepare for the next race. No excuses, no blaming others, no grudges, no bull!

The prize of democracy, freedom and human rights cannot be won in a sprint, spring, hurdle or relay. It can be won only after a grueling, painful and challenging distance race. It is a marathon race between those running for freedom and running away from oppression and those chasing the ones running away from oppression and towards freedom. The chasers have a leg up on the runaways and will do all they can to trip them up, halt and reel them in. But the fugitives from tyranny must keep on running. They win by outrunning their cruel pursuers. That is why the struggle for democracy, freedom and human rights is not for the sprinters but for the distance runners.

Each One of Us Must be a Distance Runner in the Race for Freedom, Democracy and Human Rights

The distance race for freedom, democracy and human rights in Ethiopia will be won by one individual at a time running alone and collectively with others across the rugged and jagged landscape of ethnicity, religion, language and region. But every Ethiopian must win the race first and foremost in his/her mind and heart. As Gandhi said, “You must be the change you wish to see in the world.” We must first win the distance race against our own prejudices, hatred, intolerance, ignorance and arrogance. With a clear heart and open mind, we will have the vision, persistence, tenacity and courage to win the gold in the “Olympic Marathon” for freedom, democracy and human rights. When we multiply our individual efforts 80 or 90 million times, we can transform Ethiopia from the land of 21 years of dictatorship and oppression to a land of 13 months of sunshine.

Let there be no mistake about prize at the end of the long and arduous distance race. When we win the race, we would have won a society where there rule of law reigns supreme, human rights are respected, abuser of power are held accountable, government governs with the consent of the people, government functions with utmost transparency, government is afraid of the people and the people are not afraid of their government and the people freely exercise their right to live with dignity and without fear, loathing and government persecution. It will be the race of our lifetimes. It may take generations to finish the race and win gold. We may have to create a “marathon relay” where each generation does its level best to struggle and win its leg of the race and pass the baton to the next generation. But to win this formidable distance race, we must have confidence, that is, robust self-confidence, full confidence in each other, absolute confidence in the younger generation and infinite confidence in the future.

Like the Olympic and World Championship distance runners, the distance runners for democracy, freedom and human rights in Ethiopia will feel tired and beat and even despair from time to time for the prize seems so distant and victory unattainable. Their heads might ache, their muscles and bones tired and pained and their spirits broken by a ruthless and savage dictatorship. They might feel like calling it quits because they cannot carry on to the finish line. They may lose heart because the distance is too long, the road too hard, the finish line out of range and the prize out of reach. But the distance runners for democracy, freedom and human rights must think and do what our champions have done time and again. We have to have to develop the mental fortitude to say, “I can do it! We can do it! Not completing the race and not winning are not options. We can outrun, outturn, outleap, outpace, outmaneuver, outperform and outlast those who are chasing us!” That is what it takes to win the “Olympic Marathon” for democracy, freedom and human rights in Ethiopia.

Our champion distance runners do not give in when they see a big hill or a winding road. They do not abandon their course because it is hot, cold, windy or raining. They do not give in or give up because the competition has more money, better resources or facilities. The never, never give in or give up no matter what. In the distance run for democracy, freedom and human rights in Ethiopia, we too must “Never give in–never, never, never, never, in nothing great or small, large or petty, never give in except to convictions of honour and good sense. Never yield to force; never yield to the apparently overwhelming might of the enemy.”

“I wanted the world to know that my country Ethiopia has always won with determination and heroism.” Abebe Bikila.

Amharic translations of recent commentaries by the author may be found at: http://www.ecadforum.com/Amharic/archives/category/al-mariam-amharic and http://ethioforum.org/?cat=24

Previous commentaries by the author are available at: http://open.salon.com/blog/almariam/ and www.huffingtonpost.com/alemayehu-g-mariam/